به گزارش ماین نیوز، پتاس نیز ازجمله همین محصولات معدنی است که به عنوان یکی از مواد معدنی در شکل‌های مختلف در کشور یافت شده و کاربردهای فراوانی در صنایع مختلف دارد که ازجمله مهم‌ترین آنها می‌توان به صنایع پتروشیمی اشاره کرد. حال با توجه به میزان ذخایری که از این محصول در نقاط مختلف کشور وجود دارد به دلیل نبود زیرساخت‌های مورد نیاز، امکان صادر کردن آن به کشورهای منطقه فراهم نبوده از این‌رو می‌توان با حمایت کردن از فعالان این حوزه با ایجاد زیرساخت‌های مناسب در حوزه حمل‌ونقل، زمینه را برای صادرات فراهم کرد که ارزش افزوده را به همراه خواهد داشت.
منصور شبانی، مجری طرح اکتشاف و تجهیز ذخایر پتاس کشور درخصوص انواع این ماده معدنی می‌گوید: پتاس منابع مختلفی داشته و به دو صورت در طبیعت یافت می‌شود به این ترتیب که در شورابه‌های دریایی و شورابه‌های کویری که با نام «پلایا» از آنها یاد می‌شود در نقاط مختلف کشور وجود دارد. همچنین یکی دیگر از اشکال این ماده به صورت سنگی است و به دو شکل رسوب یا گنبدهای نمکی دیده می‌شوند.
۶۰ پلایای کوچک و بزرگ در کشوروی به منابع پتاس و نقاطی که این ماده در آن یافت می‌شود، اشاره کرد و گفت: پتاس به صورت شورابه در آب‌های خلیج‌فارس و در مناطقی همچون بوشهر، چابهار و مناطق ساحلی یافت می‌شود. همچنین ۶۰ پلایا یا پوست‌های نمکی کوچک و بزرگ در مناطق کویری کشور وجود داشته که بخشی از این منابع به دلیل کم بودن حجم شورابه‌های آنها صرفه اقتصادی برای برداشت ندارند. همچنین یکی دیگر از مواردی که موجبات غیراقتصادی بودن برداشت از پلایای کوچک را فراهم می‌کند، پایین بودن میزان عیار کلرید پتاسیم در این منابع است.
از مناطقی که شورابه‌های پتاس در آن وجود دارد می‌توان به آب‌های خلیج‌فارس اشاره کرد. با توجه به بررسی‌های انجام‌شده، دریاچه نمک قم نیز ذخایر عمده‌ای از شورابه‌های نمک را در خود جای داده و دریاچه ارومیه نیز تاحدودی از این منابع برخوردار است.
منصور شبانی، گنبدهای نمکی در شازند پهل در استان هرمزگان و پتاس سنگی در شمال غرب کشور یعنی در منطقه ایلجاب در زنجان را از دیگر منابع موجود در کشور اعلام کرد و این درحالی است که هم‌اکنون به صورت محدود درحال فعالیت و تولید محصولات پتاس یا همان نمک صنعتی هستند.
آغاز شناسایی ذخایر پتاس از سال ۶۸شبانی به طرح سراسری برای اکتشاف و پیدا کردن ظرفیت‌های پتاس اشاره کرد و افزود: فعالیت در این زمینه از سال ۱۳۶۸ توسط سازمان زمین‌شناسی آغاز شد و تا سال ۱۳۷۸ ادامه پیدا کرد و حاصل این طرح شناسایی کل ظرفیت‌های پتاس کشور بود اما نکته‌ای که در این خصوص وجود دارد اجرای طرح اکتشاف و تجهیز ذخایر پتاس شورابه‌ها در منطقه خور و بیابانک است که به‌عنوان یک طرح ملی از آن یاد می‌شود. درواقع این طرح با تعیین ردیف اعتبار از سال ۱۳۷۸ شروع شده و تاکنون بسیاری از اقدام‌ها و کارهای اولیه انجام و کارخانه فرآوری این محصول به آغاز فعالیت خود و بهره‌برداری از آن نزدیک می‌شود.
وی به میزان ذخایر این منبع اشاره کرد و گفت: میزان ذخیره‌های شورابی در این منطقه ابتدا رقمی بالغ بر ۸۰۰ میلیون مترمکعب اعلام شد که از این میزان ۶۰۰ میلیون مترمکعب آن قابلیت برداشت و معدنکاری را داشته و تولید این محصول حدود ۳ میلیون تن پتاس در ترکیب خود خواهد داشت.
ترکیبات مختلف پتاسمنصور شبانی به کاربردهای فراوان این محصول در صنایع مختلف اشاره کرد و افزود: در تولید کودهای کشاورزی ۹۵ درصد و در تولید محصولات آرایشی و داروسازی
۵ درصد کاربرد دارد. اما نکته‌ای که در مورد ترکیب شورابه‌های پتاس وجود دارد، این است که انواع این کانی با ترکیباتی همچون کلرید پتاسیم، کلرید منیزیم، کلرید کلسیم و کلرید لیتیوم و نیترات پتاسیم بوده و می‌توان گفت بخش عمده آنها را کلرید پتاسیم یا همان نمک صنعتی به خود اختصاص می‌دهد. لازم به ذکر است در طرح خور و بیابانک نیز ظرفیت تولید ۳ میلیون تن کلرید سدیم وجود دارد.
درواقع کارخانه پتاس طرح خور و بیابانک به مرحله بهره‌برداری نزدیک می‌شود و نمک اشل صنعتی تولید شده و به دلیل نبود زیر ساخت‌های مورد نیاز در شبکه حمل‌ونقل، امکان فروش آن به صورت عمده وجود ندارد.
شبانی به فعالیت بخش خصوصی برای تولید مورد نیاز کشور اشاره کرد و افزود: در حوزه خلیج‌فارس شاهد فعالیت بخش خصوصی در این زمینه هستیم. از سوی دیگر دریاچه نمک در نزدیکی کاشان و آران و بیدگل نیز فعالیت‌هایی در زمینه تولید و تامین نیاز داخل کشور انجام می‌دهند. معادن نمک سنگی که در استان سمنان نیز فعالیت دارند. به همین منظور است. وی با بیان اینکه در صنعت پتروشیمی نیز نمک صنعتی کاربرد دارد اما شاهد واردات این محصول هستیم، گفت: درواقع نمک‌های صنعتی ایران که از پلایای شورابه‌ها گرفته می‌شود فاقد سولفات بوده و جذابیت بیشتری به دلیل بالا بودن کیفیت نسبت به نمک‌های دریایی و وارداتی برای استفاده در صنایع پتروشیمی دارد.
کم بودن میزان مصرف صنایع پتروشیمیمجری طرح اکتشاف و تجهیز ذخایر پتاس گفت: طبق مطالعاتی که در سال ۷۸ توسط متخصصان و مجریان راه‌اندازی این طرح انجام شد، مجوزهای صادر شده خبر از نیاز صنایع پتروشیمی به میزان ۷ میلیون تن نمک صنعتی دارد و توجیه اقتصادی تولید را داشت.
اما در پایان سال ۹۲ بسیاری از صنایع پتروشیمی به دلیل مسائل و مشکلاتی که برای آنها به دلایل مختلف همچون تحریم‌ها و تغییر سیاست‌ها رخ داد، میزان نیاز آنها تنها ۲/۵ میلیون تن برآورد شد. وی معتقد است در سال‌های آینده با رونق گرفتن فعالیت‌ها در حوزه پتروشیمی همچون واحدهای کلر آل کالی برای انجام عملیات فرآوری به نمک صنعتی نیاز دارند که از محصولات داخلی تامین خواهد شد.
نشانی به برنامه توسعه‌ای و صادرات این محصول به کشورهای حوزه خلیج‌فارس همچون قطر و امارات اشاره کرد و گفت: با توجه به اینکه این صنایع پتروشیمی کشورهای حوزه خلیج‌فارس در حال توسعه بوده و امکان ساخت استخرهای تبخیری به دلیل نبود فضای مورد نیاز برای آنها وجود ندارد، می‌تواند به یکی از بازارهای صادراتی ایران تبدیل شود چراکه آنها هم‌اکنون نیاز خود را از کشور استرالیا تامین می‌کنند و با ایجاد زیرساخت‌های مورد نیاز که ازجمله مهم‌ترین آنها موضوع حمل‌ونقل ریلی است، می‌توان زمینه صادرات را فراهم کرد. البته در این زمینه اقدام‌های فراوانی صورت گرفته و می‌توان در آینده شاهد صادرات این محصول به دیگر کشورها بود.
ساير حوزه ها
