گروه معادن سنگ آهن
 
معدن در سالي كه گذشت و دورنماي سال پيش‌رو
ماين نيوز:‌ به جرات مي توان گفت سال 93 به لحاظ حافظه تاريخي پر تنش ترين سال براي معدن به خصوص سنگ آهن در ايران تا اين زمان بوده است. اتفاقاتي از جنس قانون تا شرايط بازار دست به دست هم دادند که عرصه را بر معدنکاران و تجار اين حوزه تنگ کنند مرور اين اتفاقات براي حذر بخشي از آنها و مديريت بخشي ديگر ضروري به نظر مي رسد. خبر امکان اخذ عوارض از صادرات سنگ آهن از ابتداي سال 93 صف طويلي از کشتي هاي آماده براي بارگيري سنگ آهن در روزهاي پاياني سال 92 ايجاد کرد که ترکش هاي آن تا پايان 93 نيز ادامه داشت و از اين محل دست کم 17 ميليون دلار اضافه پرداخت بابت کرايه حمل خارجي فقط در طول فروردين 93 از کشور خارج شد. خوشبختانه به همت اتاق بازرگاني، انجمن سنگ آهن ايران و همکاري دولت در شهريورماه 93 پرونده اخذ عوارض از صادرات سنگ آهن دانه بندي شده بسته شد و ميزان عوارض صادراتي کنسانتره نيز کاهش يافت.

افزايش ميزان حقوق دولتي معادن و جرائم چندين برابري اضافه برداشت شوک ديگري را بر بدنه توليد سنگ آهن وارد کرد. از طرفي افت قيمت در بازارهاي جهاني سنگ آهن طي يک سال گذشته به بيش از 60 درصد رسيد که در 10 سال گذشته بي سابقه بوده و توليد سنگ آهن بسياري از معادن خصوصي را از توجيه اقتصادي خارج کرد. دلايل بر شمرده شده،ميزان صادرات سنگ آهن در سال 93 را با کاهش 40 درصد در تناژ مواجه کرد. از آنجا که آمار ارزش دلاري/ ريالي گمرک ايران بر اساس قيمت هاي ثابت است، در شرايطي که قيمت ها در بازار جهاني روند کاهنده شديدي را در برداشت نمي توان کاهش ارزش دلاري صادرات قيد شده براي سنگ آهن را در آمار گمرک مبنا قرار داد.

افزايش ناگهاني و چندين برابري تعرفه هاي بندري جهت خدمات رساني در بارگيري کالانيز موضوع ديگري بود که سيلي ديگري به بازار راکد و غير اقتصادي توليد سنگ آهن زد و دليل اين افزايش نيز آن هم در وسط سال همچنان مسکوت باقي مانده است.نتيجه آن شد که بيش از 50 درصد از معادن خصوصي کشور به ويژه در نيمه شمالي تعطيل شد و به تبع آن رکود چشمگيري در حوزه حمل و نقل داخلي ايجاد شده و انبارهاي بنادر از رونق فعاليت افتاده اند. همين طور نرخ بيکاري در اين بخش از صنعت کشور در وضعيت هشدار قرار دارد. اما بعضي اتفاقات خوب را نيز نمي توان ناديده گرفت از جمله تعدادي از شرکت هاي بخش خصوصي واحدهاي توليد کنسانتره خود را کلنگ زده که در آينده نزديک به بهره برداري خواهد رسيد.

قطعات پازلي که بايد در کنار هم قرار بگيرند تا مشکل توليد و صادرات سنگ آهن کشور را در سال جاري نشان دهد، به قرار زير است:

پيش بيني شده افت قيمت سنگ آهن در بازارهاي جهاني حدود 15 تا 20 درصد ديگر ادامه خواهد داشت.واحدهاي توليد فولاد، گندله و کنسانتره داخل کشور توان جذب سنگ آهن توليد داخل را ندارند.افزايش حقوق دولتي و بهره مالکانه يادشده در بودجه کشور از عهده و توان معادن خارج است. هزينه حمل و نقل در داخل کشور گران و جوابگوي شرايط رکود اقتصادي حاضر نيست و رقابت پذيري توليد سنگ آهن را کمتر و کمتر مي کند.هزينه حقوق و دستمزد در سال 94 نسبت به سال 93 افزايش يافته است. تعرفه خدمات بندري با توجه به زيرساخت هاي بسيار ناکارآمد و امکانات کم بنادر و گمرکات، تعرفه گزافي است که بايد با تجديدنظر جدي کاهش چشمگيري داشته باشد.اسکله هاي صنعتي کشور براي پهلودهي کشتي ها با سايز بزرگ بسيار فرسوده شده و بنابراين قدرت چانه زني تجار ايراني با صاحبان کشتي براي گرفتن قيمت هاي حمل رقابتي تر را کاهش مي دهد.با شرايط ياد شده توليد 25 درصد ديگر از کل معادن سنگ آهن بخش خصوصي از توجيه اقتصادي توليد خارج خواهند شد.تمام علت هاي ياد شده دست به دست هم داده تا معدنکاران و بازرگانان اين حوزه از اقتصاد کشور نسبت به فعاليت جدي دلسرد و نا اميد شوند.

براساس سند چشم انداز 1404 جهت توليد 55 ميليون تن فولاد در سال، 95 ميليون تن سنگ آهن فرآوري شده به صورت سالانه مورد نياز است. بديهي است که در تک تک موضوعات ياد شده همدلي و همزباني دولت با بخش خصوصي بايد به معناي واقعي ايجاد شده و تدابير سريع و موثري در هر حوزه اتخاذ شود؛ بنابراين ضروري است به منظور رفع تنگناهاي ياد شده:

1-عوارض بر صادرات کنسانتره و گندله حذف شود تا بخش خصوصي انگيزه بيشتري براي احداث واحدهاي توليد گندله و کنسانتره داشته باشد.

2- اخذ بهره مالکانه از معادن منتفي و اخذ حقوق دولتي در سال 93 تعليق شود و دولت سياست حمايتي خود را در اين بخش اعلام کند.

3-تعرفه هاي حمل و نقل داخلي با توجه به ثابت ماندن قيمت سوخت بازبيني شده و کاهش يابد.

4-تعرفه هاي سازمان بنادر و کشتيراني به ميزان ابتداي سال 92 کاهش داده شده و درآمد حاصل از آن صرف لايروبي و بازسازي اسکله هاي صنعتي شود.

در غير اين صورت پيامدهاي فاجعه بار و غيرقابل جبران در توليد سنگ آهن و در برنامه هاي توسعه اي کشور در بخش فولاد مواجه خواهيم بود.

* پروا سلطاني
عضو هيات مديره انجمن سنگ آهن
تاریخ انتشار : سه شنبه ۲۵ فروردين ۱۳۹۴ ساعت ۱۲:۱۱
کد مطلب: 23624
 
مرجع : روزنامه دنیای اقتصاد