به گزارش ماین نیوز، پروانه بهره‌برداری این معدن سال ۱۳۸۹ به شرکت بهره‌بردار داده شده و به گفته بهره‌برداران، اقدامات مقدماتی همچون اجرای عملیات اکتشافی، شناسایی فناوری‌های مورد نیاز و... برای این معدن انجام شده است. اما از آنجایی که زیرساخت‌های برای راه‌اندازی پروژه تامین نشد، بهره‌برداری از آن متوقف شده است. این امر موجب یکسری فشارها بر بهره‌بردار و سازمان صنعت، معدن و تجارت استان شده چراکه طبق قانون معادن چنانچه بهره‌بردار در مدت ۲ سال نتواند اقدام مثبتی در معدن انجام دهد پروانه بهره‌برداری وی باطل شده و با برگزاری یک مزایده دیگر معدن به بهره‌بردار دیگری واگذار می‌شود.
اگرچه پیشرفت فیزیکی در این معدن به گفته مسئولان استانی صفر بوده اما از آنجا که پروژه در بخش نرم‌افزاری پیشرفت‌های مطالعاتی داشته نمی‌توان گفت که برای بهره‌برداری از این معدن هیچ اقدامی انجام نشده است. صمت چندی پیش با رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت درباره موانع بهره‌برداری از این معدن گفت‌وگویی انجام داده بود و این‌بار به سراغ شهرام شریعتی، مدیرعامل شرکت بین‌المللی تحقیقات صنعت و معدن «آیرما»؛ بهره‌بردار این معدن رفتیم تا دلایل به تعویق افتادن بهره‌برداری از بزرگترین معدن فسفات ایران را از زبان وی بشنویم.
معدن فسفات «چرام» در چه مرحله‌ای از بهره‌برداری بوده و چه اقداماتی برای اجرایی شدن آن انجام شده است؟اقدامات اجرایی برای بهره‌برداری از معدن شامل ۲بخش است. بخش نخست اقداماتی است که باید از سوی شرکت بهره‌بردار انجام شود و در صورت اجرا نشدن باید شرکت پاسخگو باشد. اما بخش دوم مربوط به اقداماتی است که باید از سوی سازمان‌های مربوط استان انجام می‌شد. دریافت پروانه معدن، وارد کردن فناوری‌های مورد نیاز بهره‌برداری، تملک زمین، تجهیز سایت کارگاهی معدن و به نام کردن مجوزهای معارضان محلی که ادعای مالکیت زمین را داشتند از جمله اقداماتی بود که به وسیله شرکت انجام شد. همچنین از ۲۰۶ هکتار زمینی که به شرکت برای پروژه فسفات تعلق گرفت تنها ۵۱ هکتار را به تملک خود درآورده و از دیگر اقدامات انجام شده در این معدن ۹کیلومتر عملیات کوه بری بوده است.
آیا نخستین حلقه فعالیت‌های معدنی (اکتشافات) انجام شده است؟بله. عملیات اکتشافی به طور کامل انجام شده است. همچنین شناسایی دانش فنی و نوع فناوری مشخص و طرح استخراج نیز به وسیله مشاوران نوشته شده و تمامی اقدامات اولیه برای اجرایی شدن پروژه انجام شده است.
در چه صورتی پروانه بهره‌برداری این معدن لغو می‌شود؟در صورتی که بهره‌بردار معدنی حقوق دولتی را پرداخت نکند یا از معدن بهره‌برداری نشده و در نهایت معدن تعطیل شود، براساس قانون معادن مجوز بهره‌برداری لغو خواهد شد. حال با توجه به گذشت ۵ سال از شروع فعالیت معدن، پروانه بهره‌برداری آن از سوی مجاری قانونی لغو نشده و این موضوع نشان از پیشرفت و فعالیت این معدن دارد. گفتنی است در هیچ جای دنیا بدون در اختیار داشتن زیرساخت‌های اولیه همچون آب، گاز و راه‌های دسترسی به معدن امکان ادامه فعالیت وجود ندارد. این موضوع درباره اجرای پروژه معدن فسفات «چرام» نیز صادق است و نمی‌توان در این محدوده که نعمت‌های فراوان خدادادی در آن وجود دارد یک مجموعه کامل شامل نیروگاه برق و گاز و... ایجاد کرد چرا که تمامی موارد یاد شده باید به وسیله دولت تامین می‌شد و تامین آنها بر عهده بخش خصوصی نیست.
گفته می‌شود بهره‌بردار معدن «چرام» به دلیل اینکه قیمت جهانی فسفات کاهش یافته، اقدام به تکمیل فرآیند بهره‌برداری نمی‌کند. آیا معتقدید در شرایط کنونی، بهره‌برداری و تولید محصول با صرفه اقتصادی همراه است؟زمانی که شرکت «آیرما» به عنوان بهره‌بردار در معدن فسفات «چرام» یعنی در سال ۱۳۸۹ اعلام آمادگی کرد قیمت فسفات ۱۹۰ دلار بود؛ اما بعد از گذشت ۳ سال از اجرای بخشی از فعالیت‌های معدنی نرخ آن به ۱۰۲ دلار رسید و به‌طور کلی ادامه فعالیت معدن را غیراقتصادی کرد. اما شرکت «آیرما» با انجام تحقیقات موفق به شناسایی فناوری شد که با استفاده از آن خاک کم عیار فسفات را تنها با یک مرحله تغلیظ به اسید فسفریک ۸۵درصد که توجیه اقتصادی قابل‌قبولی برای پروژه دارد، تبدیل کرد. در واقع دستیابی به این فناوری و بکارگیری آن باعث شد تا ادامه پروژه با توجیه اقتصادی همراه شود.
آیا زیرساخت‌های مورد نیاز تامین شده‌اند؟معدن فسفات «چرام» به عنوان دارنده بزرگترین منابع معدنی این کانی، برای برداشت ذخیره و تولید محصول نیازمند گذراندن یک دوره کامل است. از طرفی تاکنون هیچ شرکت دیگری توانایی استحصال و تولید محصول قابل فروش از این معدن را نداشته است. طبق قرار شرکت سرمایه‌گذار با استاندار وقت در سال ۱۳۸۹، تامین منابع ارزی و زیرساخت‌ها از سوی بخش دولتی بود اما در این ۵ سال تغییرات بسیاری رخ داده که آمدن ۴استاندار با شیوه‌های مدیریتی مختلف در این منطقه یکی از این تغییرات تاثیرگذار است. اما با این حال همگان، وعده‌های استاندار وقت را تایید کردند و قرار شد تا منابع ارزی از سوی دولت یا بانک تامین شده و زیرساخت‌ها هم از طرف دولت و ایمیدرو تهیه شود تا شرکت بهره‌بردار نیز فعالیت مهندسی خود را آغاز کند. به همین دلیل تا تامین نشدن زیرساخت‌ها امکان ادامه فعالیت وجود ندارد.
آخرین تغییرات به وجود آمده در اجرای پروژه معدن فسفات «چرام» چیست؟در جلسه‌ای که با رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کهگیلویه و بویراحمد داشتیم آخرین تغییرات و تصمیمات برای اجرای پروژه معدن فسفات «چرام» مطرح شد. یکی از موضوعات مورد بحث تعیین تکلیف زیرساخت‌ها بود و قرار بر این شد تا نامه‌ای از سوی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان برای ایمیدرو ارسال شده و زمان ارائه زیرساخت‌ها مشخص شود تا سرمایه‌گذار نیز تصمیم خود را مبنی بر ادامه فعالیت یا خروج از آن بگیرد. همچنین نامه‌ای به بانک عامل مبنی بر اینکه آیا توان مالی لازم برای تامین منابع ارزی از سوی آنها وجود دارد یا خیر، ارسال شود. که در صورت نداشتن توان مالی شرکت سرمایه‌گذار برای خروج از پروژه یا ادامه آن تصمیم بگیرد.
آیا امکان حضور سرمایه‌گذار جدید و جایگزینی آن برای ادامه پروژه وجود دارد؟یکی از مسائلی که باعث شده تا جو نامناسبی برای ادامه فعالیت شرکت ایجادی شود حضور شرکت سرمایه‌گذار جدیدی به جای شرکت «آیرما» است. چراکه تنها ۳ ماه از مهلت داده شده به شرکت باقی مانده و این در حالی است که شرکت «آیرما» اعلام کرده که در صورت تمایل شرکت‌های سرمایه‌گذار حاضر به همکاری مشترک است تا با تقسیم فعالیت‌ها روند اجرای پروژه را تسریع کند. چالش‌های بسیاری برای استخراج فسفات از معدن «چرام» به دلیل زیرزمینی بودن و نداشتن تجربه استخراج از معادن زیرزمینی فسفات وجود دارد ضمن اینکه ماده معدنی آن کم عیار است. حال اگر قرار باشد شرکت سرمایه‌گذار جدیدی وارد این پروژه شود باید اطلاعات کامل و دقیقی از معدن به دست آورد که این موضوع مدت زمان زیادی می‌طلبد. در صورتی که حمایت‌های لازم از شرکت بهره‌بردار (فعلی یا آینده) انجام شود روند فعالیت سریع خواهد شد. اگر شرکتی با صلاحیت بالاتر نسبت به شرکت «آیرما» اعلام آمادگی کرد شرکت ما حاضر است تا اطلاعات به دست آمده خود در این سال‌ها را در اختیارش قرار دهد تا فعالیت این معدن ادامه یابد.
چه وعده‌هایی در زمینه تامین زیرساخت‌ها داده شده است؟قرار است تا ۲۰ روز آینده، منابع ارزی پروژه تعیین تکیلف شده و در عرض یک ماه نیز تکلیف زیرساخت‌ها مشخص شود که در صورت ایجاد اطمینان از سوی دولت، منابع ریالی را سرمایه کرده و فونداسیون پروژه را برپا می‌کنیم اما در غیراین صورت شرکت نیز دیگر فعالیتی نخواهد داشت. در حال حاضر شاید سرمایه‌گذاران دیگری باشند که تمایل به حضور در این پروژه دارند اما شرکت سرمایه‌گذار «آیرما» تا پایان مهلت داده شده از سوی شورای عالی معادن در منطقه باقی خواهد ماند چراکه با توجه به تلاش‌هایی که تاکنون انجام شده تمایل دارد که پروژه را به مرحله اجرا برساند. هم‌اکنون فشار بسیاری روی مسئولان استانی همچون رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت کهگیلویه و بویراحمد است، این درحالی است که حل این موضوع نیازمند مدیریت درست این پروژه است.
ساير حوزه ها
