۱۰ درصد اکتشاف انجام شده؛ نتیجه ۳۰ سال خدمت یک نهاد!
۲۵ درصد اکتشافات دنیا مربوط به فلزات پایه است
به گزارش ماین نیوز، کشور ما در حوزه مواد معدنی در لیست کشور‌های صاحب نام قرار داشته و اکنون رتبه دوازدهم جهان را دارد بنابراین لزوم توجه بیشتر و تزریق سرمایه‌های کلان به این حوزه می‌تواند شرایط اقتصادی کشور را تا حدودی تغییر دهد.
بر اساس آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران، صادرات زنجیره فولاد در ۸ ماهه سال جاری حدود ۷.۸ میلیارد دلار عایدی برای کشور به همراه داشته است؛ محصولی استراتژیک که میزان تولید شمش فولاد در این مدت ۱۳.۷ میلیون تن بوده است که این امر نشان از اهمیت بالای این محصول دارد.
علی رغم توجه بالای مسولان دولتی به حوزه مواد معدنی آهنی، حوزه‌ای در این بخش به چشم می‌خورد که هنوز آنطور که انتظار می‌رود به آن توجه نشده است؛ حوزه‌ای که علی رغم برخورداری از ارزش افزوده بالا و کابرد‌های فراوان در صنایع گوناگون، سرمایه گذاری چندانی برای اکتشاف و استخراج مواد آن صورت نپذیرفته است؛ مواد معدنی غیر آهنی؛ موموادی که بخش عمده معادن آن‌ها را سرب، مس، کرومیت، نقره، طلا، آلومینیوم و روی شامل می‌شود.
اهمیت مواد معدنی غیر آهنی در دنیا زبانزد است و اخیرا هم فلز غیر آهنی مس با رشد یک درصدی حدود ۵۶ دلار افزایش قیمت را تجربه کرده است و در بورس فلزات لندن به به قیمت ۵ هزار و ۶۵۲ دلار به فروش می‌رسد.
براساس گزارش‌های مرکز پژوهش‌های مجلس در ۶ ماهه نخست سال جاری تولید کاتد مس از رشد ۱۵ درصدی برخوردار بوده است، اما میزان تولید شمش آلومینیوم به نسب مدت مشابه سال گذشته با کاهش ۳۲ درصدی مواجه بوده که این امر، بیشتر به دلیل ابطال واگذاری واحد‌های آلومینیوم المهدی و هرمزال بوده است.
بهرام شکوری رئیس کمیسیون معدن اتاق بازرگانی ایران، با بیان اینکه کشور ما در حوزه معادن بسیار غنی است، گفت: روزنامه وال استریت ارزش منابع طبیعی کشورمان را ۲۷.۳ تریلیون دلار ارزیابی کرده و ما را در رتبه پنجم دنیا قرار داده است.
او ادامه داد: ما در حوزه‌های مختلف مواد معدنی از جمله مواد معدنی غیر آهنی از جمله مس و روی دارای رتبه‌های خوبی بوده و روی کمبرند مس قرار داریم بنابراین می‌توانیم در این حوزه اکتشافات بیشتری انجام دهیم.
شکوری با اشاره به برخی معادن بزرگ غیر آهنی کشور گفت: معدن انگوران یکی از معادن مشهور کشورمان در حوزه سرب و روی است که در حال حاضر ذخایر همین معدن بزرگ خاورمیانه رو به اتمام است و معدن مهدی آباد هم دومین معدن سرب و روی دنیاست که در کشور ما وجود دارد.
رئیس کمیسیون معدن اتاق بازرگانی ایران افزود: قرار است سرمایه گذاری یک کنسرسیوم بخش خصوصی معدن مهدی آباد بعد از ۶۰ سال به چرخه تولید برگردد و بناست ۸۰۰ هزار تن کنسانتره روی از آن تولید شود که در صورت تحقق این امر، کشورمان می‌تواند ۳ درصد ذخایر روی دنیا را تامین کند و بدین گونه رتبه چهارم دنیا را کسب خواهیم کرد.
عضو اتحادیه تولید کنندگان و صادر کنندگان مواد معدنی ایران تصریح کرد: در حال حاضر تنها ۲ درصد از ذخایر مس دنیا را تامین می‌کنیم که در صورت توسعه اکتشافات خود می‌توانیم این میزان تا سقف ۴ درصد افزایش دهیم چرا که در این حوزه عمده معادن ما سطحی هستند و هنوز به سمت اکتشافات عمقی نرفته ایم.
۲۵ درصد اکتشافات دنیا مربوط به فلزات پایه است
رئیس انجمن مس ایران با بیان اینکه تنها ۷ درصد اکتشافات ما به صورت ژئوفیزیک هوایی بوده است، گفت: در صورت استمرار این امر می‌توانیم در حوزه معدن، جایگاه خود را ارتقا دهیم چرا که در حال حاضر حدود ۲۵ درصد اکتشافات دنیا مربوط به فلزات پایه است.
او ادامه داد: این امر نشان از اهمیت بالای فلزات پایه دارد که بخش عمده‌ای از ۱۴۰۰ کیلو مواد معدنی که در زندگی استاندارد هر آدمی وجود دارد را شامل می‌شود بنابراین با توجه به افزایش تقاضایی که تا سال ۲۰۵۰ در حوزه‌های مس، روی و سرب اتفاق خواهد افتاد، آینده خوبی برای سرمایه گذاری در این حوزه وجود خواهد داشت.
شکوری افزود: بانک مونتر آل کانادا اخیرا تحلیل کرده است که سرمایه گذاری‌های کوتاه مدت و بلند مدت در حوزه سه کانی مس، سرب و روی آینده درخشانی را برای صاحبان آن‌ها به ارمغان خواهد آورد.
رئیس کمیسیون معدن اتاق بازرگانی ایران بیان کرد: صادرات کاتد مس کشور حدود ۱۰۰ هزار تن است و حدود ۴۵ درصد مازاد تولید روی در ایران وجود دارد و به نظر می‌رسد باید به سمتی پیش برویم که ورود سرمایه گذاران به این بخش را تشویق کنیم چرا که ارزش افزوده فلزات پایه به نسبت مواد معدنی آهنی بیشتر است.
عضو اتحادیه تولید کنندگان و صادر کنندگان مواد معدنی ایران گفت: در حال حاضر میزان اکتشافات معادن استرالیا تا عمق بیش از هزار و ۲۰۰ متر براورد می‌شود و در کشور شیلی نیز شرزایط به همین شکل است درحالیکه ما هیچ معدنی زیر زمینی مس بجز معدن مس اهر در کشور نداریم.
رئیس انجمن مس ایران در پایان بیان کرد: با برنامه ریزی مناسب می‌توان استخراج این معادن را افزایش داد که این امر تاثیر مستقیم بر اشتغال مردم مناطق محروم دارد چرا که اکثر معادن کشور در بخش‌های محروم وجود دارند.
۴ درصد سرب دنیا در ایران تولید می‌شود
مرتضی آقاجانلو معاون توسعه طرح‌های معدن و صنایع معدنی ایمیدرو، با اشاره به ظرفیت بالای مواد معدنی غیر آهنی کشور گفت: میزان تولید کاتد مس، آلومینیوم، روی و سرب کشور به ترتیب ۲۵۰ هزار، ۳۰۰، ۲۱۰ و ۱۹۰ هزار تن است که در حال حاضر با این ارقام حدود یک درصد مس، ۱.۵ درصد روی و ۴ درصد سرب موجود در دنیا در کشور ما تولید می‌شود.
او ادامه داد: ظرفیت مس در کشور بیشتر از این ارقام است که در صورت بهره برداری درست از این ماده معدنی می‌توانیم سهم خود را دردنیا تا سقف ۴ درصد افزایش دهیم و این شرایط در خصوص روی هم صدق می‌کند که در صورت استخراج بیشتر می‌توان ۵.۵ درصد روی مورد نیاز جهان را تامین کرد.
آقاجانلو با بیان اینکه اشتغالزایی در مواد معدنی با ارزش افزوده بالا نهفته است، گفت: علی رغم برخوردی از ظرفیت‌های بالا در این حوزه، اما هنوز اکتشافات و استخراج‌های ما از این معادن به خوبی صورت نگرفته است و تا زمانی که این امر محقق نشود، نمی‌توان نرخ اشتغال معادن را افزایش داد.
معاون توسعه طرح‌های معدن و صنایع معدنی ایمیدرو تصریح کرد: حدود ۲۰ میلیارد دلار ارزش معدن و صنایع معدنی کشو است که افزایش سهم این حوزه در تولید ناخالص ملی نیازمند سرمایه گذاری جهت افزایش میزان اکتشافات و استخراج هاست چرا که اکنون سهم معادن در تولید ناخالص داخلی، کمتر از ۵ درصد است.
او ادامه داد: انتظار می‌رود برای افزایش سهم معادن در تولید ناخالص ملی در آینده‌ای نزدیک سرمایه گذاری ۵۰ تا ۶۰ میلیارد دلاری در این بخش صورت پذیرد چرا که این سهم در کشور‌های معدن خیز جهان تا ۳۲ درصد هم برآورده شده است.
آقاجانلو با بیان ارزش صادراتی سال گذشته ما در این بخش حدود ۱۰ میلیارد دلار بوده است، گفت: امسال با تمهیدات ایمیدرو سهم صادرات ما افزایش خواهد یافت چرا که میزان صادرات ما در ۹ ماهه نخست سال جاری که حدود ۹ میلیارد دلار بوده است گواه این مدعاست و تا پایان امسال از رقم سال گذشته عبور خواهیم کرد.
معاون توسعه طرح‌های معدن و صنایع معدنی ایمیدرو بیان کرد: در شمال غرب کشور ذخایر خوبی از سرب و روی پیدا کرده ایم و کمبرند معدنی ما در این حوزه از آذربایجان شرقی شروع شده و تا کرمان ادامه دارد.
او با اشاره به ظرفیت بالای معدنی سیستان و بلوچستان گفت: در حال حاضر برنامه‌های جدی در جهت توسعه حوزه معدن در این استان داریم و ایمیدرو تاکنون ۶۵۲ هزار کیلیومتر از مساحت کشور را اکتشاف کرده است.
آقاجانلو در پایان با اشاره به تعداد کم معادن فعال کوچک و بزرگ کشور گفت: ایمیدرو برای فعال شدن معادن بزرگ وارد برنامه‌هایی در نظر گرفته و نیازمند فعالیت بیش از پیش بخش خصوصی است که امیدواریم اجرایی شدن این برنامه ها، نتایج خوبی را به ارمغان آورد.
۹۰ درصد مساحت کشور هنوز اکتشاف نشده
محمود بندرچی عضو خانه معدن، با اشاره به ارزش افزوده بالای مواد معدنی غیر آهنی گفت: نرخ یک تن فولاد در دنیا ۶۰ تا ۸۰ دلار بوده درحالیکه نرخ یک تن مس حدود ۷ هزار دلار است که این امر نشان از ارزش افروده بالای این ماده معدنی را دارد.
او بیان کرد: فلز مس در بخش عمده‌ای از صنایع بزرگ از جمله صنعت هوا فضا، دریانوردی، الکترونیک و خودروسازی هستیم بنابراین استفاده بیشتر از این حوزه برای کسب سود بیشتر، سرمایه گذاری‌های کلان در حوزه اکتشاف را می‌طلبد.
بندرچی با اشاره به علت کمبود استخراج مواد معدنی غیر آهنی گفت: تنها در ۱۰ درصد مساحت کشورمان اکتشافات معدنی صورت گرفته و ۹۰ درصد آن هنوز ناشناخته باقی مانده است و از طرفی عمق اکتشافات کشور نسبت به کشور‌های معدن خیز جهان محدودتر بوده که این امر لزوم تزریق حجم زیادی از سرمایه‌ها به این بخش را می‌طلبد.
عضو خانه معدن تصریح کرد: استخراج معادن به عهده بخش خصوصی است، اما برخی موانع دولتی برای توسعه کسب و کار وجود دارد که در صورت حل این معضل می‌توان شرایط را به شیوه بهتری مدیریت کرد.
او در پایان با بیان اینکه متولی اصلی اکتشافات، سازمان زمین شناسی است، گفت: همواره این سوال را باید از این نهاد پرسید که چرا نتیجه این ۳۰ سال خدمت آن‌ها تنها منجر به اکتشاف ۱۰ درصد مساحت کشور شده است؟
جزو ۱۰ کشور برتر مواد معدنی غیر آهنی هستیم
علی سدهی رئیس انجمن معدن کاران سرب و روی کشور، با بیان اینکه در حوزه مواد معدنی غیر آهنی در لیست ۱۰ کشور برتر دنیا قرار دارد، گفت: در کشور ما سرب، روی، مس، نقره، کرومیت و طلا از ظرفیت‌های بالایی برخوردار هستند که در صورت استفاده از تجربه معدن کاران با سابقه به راحتی می‌توان بخش اعظمی از این مواد معدنی غیر آهنی را استخراج کرد.
او ادامه داد: به لحاظ دارا بودن سطح بالای تکنولوژی معدن کاری، استحصال و فرآوری هم شرایط مناسبی داریم که این امر لزوم توجه بیشتر مسولان دولتی به پتانسیل‌های بخش خصوصی در این حوزه را می‌طلبد.
سدهی با اشاره به نقش مهم حوزه معدن در افزایش نرخ اشتغال گفت: به طور میانگین هر معدن سرب و روی کوچک و متوسط نیاز به ۲۰ نیروی کار دارد و در یکی از مناطق دور افتاده در منطقه میان تفت و ابرکوه یزد، راه اندازی یک معدن، منجر به اشتغالزایی بالایی در این محدوده شد.
رئیس انجمن معدن کاران سرب و روی کشور در پایان بیان کرد: در دنیا فلزات غیر آهنی به نام فلزات استراتژیک معروف هستند که در تمامی صنایع بزرگ از جمله خودروسازی، صنعت هوایی و ماشین آلات وابسته کاربرد دارند و گاهی در بخش‌های تزئینی هم به چشم می‌خورند.
اخیرا شرکت‌های دانش بنیانی در این حوزه شروع به فعالیت کرده اند که در صورت تامین اعتبار آن ها، می‌توان شرایط بهتری را برای بخش معدن ایجاد کرد. در همین خصوص یکی از تولید کنندگان صنایع بزرگ در حوزه مواد معدنی غیر آهنی، گفت: با همکاری دانشگاه تهران یک پروژه‌ای را تعریف کرده ایم که در حوزه ژئوفیزک می‌تواند اطلاعات غنی در اختیار ما قرار دهد و دستگاه‌های تولیدی ما می‌توانند حتی تا سطح آب‌های زیرزمینی هم عملیات اکتشاف را انجام دهند.
بنابر اطلاعات آماری ایمیدرو در حوزه مواد معدنی غیر آهنی کشور‌های چین، روسیه، استرالیا و برزیل دارای ذخایر تولیدی بالایی هستند؛ کشور‌هایی که سهم معادن در تولید ناخالص ملی آن‌ها به مراتب بیشتر از کشور ماست و بیشترین کشور‌های متقاضی این محصولات چین، ژاپن و آمریکا هستند.
یکی دیگر از مشکلاتی که در این بخش به چشم می‌خورد وجود اکتشافات سطحی در این بخش است چرا که در کشور‌های صاحب نام عموما به این امر توجه ویژه‌ای می‌شود و به عنوان مثال در کشور استرالیا معادنی با عمق ۱۲۰۰ متر وجود دارند درحالیکه عمق معادن ما تا ۱۵۰ متر تخمین زده می‌شود حتی برخی از صاحب نظران حوزه معدن بر این باروند که برخی مواد غیر آهنی از طریق اکتشاف‌های عمیق صورت می‌پذیرد.
در کلام آخر باید یاد آور شد برای استخراج بیشتر مواد معدنی غیر آهنی باید سرمایه‌های بیشتری به این حوزه تزریق شود موضوعی که عمده فعالان معدنی در آن اتفاق نظر دارند؛ موضوعی که برگشت سرمایه کلانی دارد و با توجه به نیاز روزافزون جهان به مواد معدنی غیر آهنی به ویژه مس، تبعات مثبت آن در بلند مدت برای کشور محقق خواهد شد.
تاریخ انتشار : دوشنبه ۲۱ بهمن ۱۳۹۸ ساعت ۲۲:۵۱
کد مطلب: 49314
مرجع : خبرگزاری باشگاه خبرنگاران جوان
