به گزارش خبرنگار ماین نیوز، در همین حال امسال نیز از سوی رهبری همانند سال‌های گذشته در ارتباط با حوزه تولید و صنعت نام‌گذاری شد، "تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین" و گروه فولاد مبارکه از همین ابتدای سال نشان داد که عزمش را برای تحقق هدف شعار سال جزم کرده است.
بد نیست بدانیم از 31 روز فروردین ماه 1401، گروه فولاد مبارکه در 16 روز یعنی بیش از نیمی روزهای این ماه موفق به رکوردشکنی در زمینه تولید شد. همچنین رکوردهایی که بدست آمد در زمینه‌های تولید آهن اسفنجی، گندله آهن، ذوب تختال، کلاف گرم، کلاف سرد، کلاف اسیدشویی و ورق گالوانیزه بود. همچنین رکوردهای تولید گروه فولاد مبارکه اصفهان در شرکت‌های زیرمجموعه این گروه شامل فولاد مبارکه اصفهان، فولاد سنگان، مجتمع فولاد سبا، فولاد سفیددشت، فولاد هرمزگان، فولاد امیرکبیر کاشان و ورق خودرو چهارمحال و بختیاری بدست آمد. جزئیات و مشروح این رکوردها در اینفوگرافی زیر آمده است.
نکته حائز اهمیت در رکوردشکنی‌های گروه فولاد مبارکه اصفهان این است که این رکوردشکنی‌ها با رعایت استانداردهای زیست‌محیطی بدست آمد که مصداق بارز توسعه مداوم کمّی، کیفی و متوازن است.
اما این میزان رکوردشکنی نشان می‌دهد پتانسیل‌های زیادی در گروه فولاد مبارکه اصفهان وجود دارد و به اذعان مدیران این گروه، در برخی از موارد بیش از 90 درصد و در بعضی دیگر بیش از 100 درصد امکان بهره‌برداری و تولید وجود دارد و شرط تحقق این هدف این است که موانع تولید برطرف شوند.
گروه فولاد مبارکه اصفهان در حال حاضر در زمینه افزایش تولید با سه چالش عمده انرژی، حمل‌ونقل و مواد اولیه مواجه است که این چالش‌ها طی سال‌های گذشته بارها از سوی مدیران ارشد این گروه مطرح شده اما به نظر می‌رسد تلاش مسوولان دولتی برای برطرف کردن این چالش‌ها چندان کافی نبوده است.
چالش انرژی
در زمینه انرژی، گروه فولاد مبارکه اصفهان همچون سایر فولادسازان و دیگر صنایع کشور در سال گذشته با دو بحران کمبود گاز و برق مواجه شد. کمبودهایی که ریشه در عدم برنامه‌ریزی مسوولان گذشته برای توسعه زیرساخت‌هایی مانند تولید گاز و برق دارد و به طور قطع اگر در این زمینه چاره‌اندیشی جدی نشود، گروه فولاد مبارکه اصفهان و سایر صنایع فولادسازان و صنایع کشور، امسال و سال‌های آینده نیز با مشکلات جدی در زمینه تامین انرژی مواجه خواهند شد.
البته گروه فولاد مبارکه اصفهان که در بسیاری از زمینه‌ها در بین صنایع کشور پیشرو بوده، در زمینه تامین انرژی موردنیاز خود نیز پیشگام شده و قرار است نیروگاه اختصاصی تولید برق خود را احداث کند. اگر یادتان باشد سال قبل تفاهم‌نامه ایجاد 10 هزار مگاوات نیروگاه تولید برق در کشور با مشارکت شرکت‌های بزرگ معدنی و صنایع معدنی امضا شد که گروه فولاد مبارکه اصفهان نیز در بین این شرکت‌ها است. در همین حال و تا زمان احداث این نیروگاه، فولاد مبارکه بیکار ننشسته و راهکارهای دیگری را نیز برای افزایش تولید برق امتحان می‌کند. به عنوان مثال اخیرا مدیر انرژی و سیالات شرکت فولاد مبارکه اصفهان خبر داد که امکان‌سنجی تولید برق از حرارت کوره‌های احیا مستقیم، تولید برق از حرارت کوره‌های نورد گرم و استفاده از حرارت دود خروجی بخار در نیروگاه تولید برق با راندمان بالا از اقداماتی است که اگرچه مشابه آن در سال‌های گذشته در شرکت فولاد مبارکه انجام شده است اما درصدد هستیم این موارد را شتاب بخشیم.
سیدامیر طباطبائیان با اشاره به بهره‌گیری از توربین‌های انبساطی جهت تولید برق در ایستگاه‌های تقلیل فشار گاز متان در شرکت فولاد مبارکه اصفهان گفت: استفاده از توربین‌های انبساطی جهت تولید برق یکی از راهبردهای شرکت فولاد مبارکه اصفهان برای برطرف کردن محدودیت تامین انرژی است چرا که این شرکت یکی از مصرف‌کنندگان گاز متان است و این طرح مطالعاتی با استفاده از توربین‌های انبساطی می‌تواند به تولید ۱۵ تا ۲۰ مگاوات انرژی منتج شود.
وی افزود: یکی از پروژه‌های مهم شرکت فولاد مبارکه اصفهان احداث نیروگاه خورشیدی روی آب است که پنل‌های خورشیدی روی سطح حوضچه‌های پساب می‌تواند به تولید انرژی بینجامد که به علت خنکی محل قرارگیری پنل‌ها، همزمان راندمان تولیدی برق افزایش یافته و از تبخیر آب جلوگیری می‌کند.
در زمینه کمبود گاز نیز اگرچه سهم صنعت فولاد از کل مصرف گاز کشور کمتر از 5 درصد است اما باز هم فولاد مبارکه در این زمینه پیشگام شده و پیشنهادهای عملیاتی خود را برای برطرف کردن این چالش ارائه است. از جمله اینکه مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه اصفهان پیشنهاد داده برای عبور از بحران محدودیت گاز در کوتاه‌مدت، بازار بهینه‌سازی انرژی تشکیل شود که در این بازار صنعت فولاد آماده است معادل میزان صرفه‌جویی مصارف بخش خانگی را از مصرف‌کننده نهایی بخرد.
یاسر طیب‌نیا با اشاره به راهکارهایی برای برون‌رفت از محدویت تامین گاز مانند شارژ گرم اسلب، ذخیره‌سازی به روش LNG و استفاده از آن در پیک‌های مصرف و ذخیره‌سازی گاز طبیعی در گنبدهای نمکی گفت: پیشنهاد دیگر ما تولید وسایل گازسوز با راندمان بالای ۹۰ درصد است به این معنا که بخاری‌های قدیمی را با بخاری‌های جدید جایگزین کنیم.
با این حال به نظر می‌رسد در زمینه برطرف کردن کمبود برق و گاز، باید در راس کشورهای تصمیم‌های اساسی گرفته شود.
چالش حمل‌ونقل
چالش دیگر گروه فولاد مبارکه اصفهان که ممکن است به تولید این گروه خدشه وارد کند یا مانع ارتقای آن شود، چالش حمل‌ونقل است که البته این گروه برای حل این چالش نیز اقداماتی را انجام داده است. باید بدانیم که متاسفانه برای توسعه حمل‌ونقل متناسب با رشد صنعت کشور سرمایه‌گذاری نشده است. همان اتفاقی که در حوزه‌های برق و گاز نیز رخ داده است.
با این حال فولاد مبارکه در این زمینه نیز بیکار نبوده و سال قبل قرارداد خرید 50 دستگاه لکوموتیو را با شرکت مپنا امضا کرد که نخستین محموله این لکوموتیوها اواخر سال قبل به تعداد 5 دستگاه تحویل فولاد مبارکه شد و قرار است مابقی این لکوموتیوها نیز طی دو سال آینده تحویل بزرگترین فولادساز ایران شود.
با این حال دولت نیز موظف است که شبکه ریلی کشور را توسعه دهد تا صنایع فولاد و سایر صنایع کشور بتوانند با بهره‌گیری از این شبکه، میزان تولید و تحویل محصولات خود را افزایش دهند، در غیر این صورت افزایش تولید شدنی نخواهد بود.
با این حال اگر نگاهی به آمار و ارقام عملکرد شبکه حمل‌ونقل ریلی کشور بیندازیم، بسیار نگران می‌شویم. در 20 سال گذشته وقتی به نمودار عملکرد شبکه حمل‌ونقل ریلی کشور نگاه می‌کنیم، همواره شاهد بهبود عملکرد شبکه نسبت به سال قبل بودیم. هرچند در بعضی از سال‌ها کاهش عملکردی در حد 1 تا 2 درصد هم وجود داشته اما از حیث سقوط عملکردی، سال‌های 1398 و 1399 را می‌توان به عنوان سیاه‌ترین سال‌هایی دانست که تاکنون شبکه ریلی کشور به خود دیده است.
یکی از مهمترین دلایل کاهش این چنینی عملکرد شبکه ریلی، مساله دیزل و کشنده‌های ریلی بوده است. فارغ از اینکه مقصر وضعیت امروز چه کسی است، آنچه مهم است این است که در حوزه لکومتیو سال‌های سختی را پشت سر گذاشتیم به طوری که نه تنها راه آهن در این سال‌ها و به واسطه شرایط بد اقتصادی نتوانسته است، ناوگان لکومتیو خود را گسترش دهد بلکه بیش از 100 کشنده ریلی در دو سال گذشته به واسطه شرایط بد تعمیر و نگهداری از حیز انتفاع خارج شدند. بدون شک مساله لکومتیو مساله روز و بغرنج شبکه ریلی کشور است و حل آن نیازمند تلاش ویژه است.
چالش مواد اولیه
چالش مهم دیگر گروه فولاد مبارکه اصفهان، تامین مواد اولیه است که این چالش علاوه بر این گروه، سایر صنایع فولادی را نیز به دردسر انداخته است. ماده اولیه اصلی برای تولید فولاد، سنگ آهن است که به نظر می‌رسد توسعه صنعت سنگ آهن در کشور متناسب با توسعه صنعت فولاد نبوده به طوری که دیوان محاسبات کشور اخیرا هشدار داد ذخایر سنگ آهن کشور تا کمتر از 20 سال آینده به اتمام خواهد رسید.
اگرچه گروه فولاد مبارکه اصفهان در منطقه غنی از سنگ آهن سنگان عملکرد رو به رشدی داشته و تا حدودی نگرانی خود را از تامین مواد اولیه برطرف کرده است اما به نظر می‌رسد فولاد مبارکه در زمینه تامین مواد اولیه نیاز به تصمیم‌گیری‌های بزرگتری دارد. برخی کارشناسان پیشنهاد می‌دهند که فولاد مبارکه برای اطمینان از تامین طولانی‌مدت مواد اولیه به ویژه سنگ آهن باید در معادن کشورهای دیگر به خصوص افغانستان سرمایه‌گذاری کند.
تامین مواد اولیه به ویژه سنگ آهن به حدی برای فولاد مبارکه اهمیت داشته که طی چند سال اخیر معاونت معدنی در این شرکت تشکیل شده است. با اینکه فولاد مبارکه در دستکم یک پهنه معدنی مشغول به فعالیت‌های اکتشافی شده اما به اذعان مدیران این شرکت خیلی نمی‌توان انتظار داشت که ذخایری مانند گل گهر یا چادرملو را در این پهنه‌ها پیدا کرد و ذخایر این پهنه‌ها قطعا برای مصرف فولاد مبارکه کافی نخواهد بود.
علاوه بر سه چالش بزرگی که گروه فولاد مبارکه اصفهان با آنها مواجه است، چالش‌های دیگری نیز وجود دارند که به صورت موقت یا دائمی فعالیت‌های این گروه را تهدید می‌کنند. از جمله این چالش‌ها می‌توان به وضع عوارض صادراتی اشاره کرد.
آنچه واضح است این است که در صورت برطرف شدن این چالش‌ها یا دستکم کاهش تاثیرات منفی ناشی از آنها، می‌توان انتظار داشت که گروه فولاد مبارکه اصفهان علاوه بر افزایش تولید، نسبت به تولید محصولات پیشرفته، خاص و با ارزش افزوده بالای فولادی نیز اقدام کند و کشور را از واردات این محصولات و ارزبری ناشی از آنها بی‌نیاز کند.
گزارش از محمدجواد به‌‌آبادی
فولاد
