گروه معادن زغال‌سنگ
 
صمدی در گفت‌وگو با ماین نیوز تشریح کرد:
حادثه معدن زغال سنگ تركيه چگونه رخ داد
گروه معادن >زغال‌سنگ - چندی پیش يكي از بزرگترين حوادث معدنی جهان در معدن زغال سنگ سوما در غرب كشور تركيه اتفاق افتاد و انعكاس فراواني داشت كه پس لرزه هاي آن وارد حوزه رقابتهاي احزاب سياسي تركيه هم شد.
درباره اين حادثه گفتگويي داشتيم با مهندس سعيد صمدي، مديرعامل اسبق شركت زغال سنگ البرز غربي، مجري طرح تجهيز معدن زغال سنگ همكار كرمان و مشاور معدني شركت تهيه و توليد مواد معدني ايران.

آقاي مهندس ابتدا در خصوص معادن زغال سنگ و جايگاه آن در ايران، تركيه و جهان توضيح بفرمایيد.

در سه قرن گذشته زغال سنگ مهمترين منبع تامين انرژي جهان بوده و سوخت اصلي صنعت در دوره انقلاب صنعتي زغال سنگ بود. در حال حاضر توليد سالانه جهاني زغال سنگ 7.2 ميليارد تن است و توليد كشور تركيه 84 ميليون تن و توليد زغال سنگ كشورمان كمتر از 1.5 ميليون تن و طبق معمول كشور چين با 1.5 ميليارد تن بزرگترين توليدكننده زغال سنگ جهان است. علي رغم ورود منابع انرژي جديد در قرن بيستم مانند نفت، گاز، انرژي هسته اي، نيروگاه برق آبي و انرژي هاي نو هنوز منبع حدود 50% انرژي جهان زغال سنگ است.

زغال سنگ در مقايسه با ساير انرژي ها بسيار ارزان است. قابليت انتقال و ذخيره آن بسيار كم هزينه است اين در حالي است كه ساير منابع انرژي در زمينه ذخيره و انتقال پرهزينه هستند و كمبود گاز در فصل زمستان ناشي از همين مشكل است.

در كشور ما به دليل منابع بسيار ارزان نفت و گاز مصرف زغال سنگ حرارتي نزديك به صفر است و فقط در زمينه فولادسازي ساليانه حدود 3 ميليون تن مصرف زغال كك شو داريم كه 50% آن از خارج وارد مي شود. در سالهاي آينده با توجه به افزايش مصرف در بخش فولادسازي، مصرف اين ماده به بيش از 5 ميليون تن خواهد رسيد اما به دليل عدم ظرفيت سازي علي رغم وجود ذخاير قابل توجه مجبور به واردات خواهيم بود.

به نظر شما چگونه مي توان وضعيت معادن زغال سنگ ايران با تركيه را مقايسه كرد؟

كشور تركيه با 84 ميليون تن توليد جزء كشورهاي مطرح در زمينه توليد زغال سنگ است و عمده معادن آن عميق و قديمي بوده و يكي از كشورهاي پرخطر در اين حوزه محسوب مي شود؛ به طوري كه در سال 2013 معادن تركيه با 95 نفر تلفات در ازاي هر ميليون تن توليد، 1.1 نفر كشته داشته است. در همين دوره كشور ما با 1.5 ميليون تن توليد حدود 7 نفر تلفات داشته است. عمده معادن زغال سنگ تركيه در عمق بالاي 1000 متر قرار دارد و اين در حالي است كه متوسط عمق معادن زغال سنگ كشورمان 150 متر است. پس در مجموعه آمار حوادث معادن زغال سنگ در ايران به نسبت توليد و عمق معدن، بسيار بالاتر از تركيه و حتي نرم جهاني است.


ذخاير قطعي زغال سنگ تركيه حتي 10.2 ميليارد تن است كه 4 ميليون تن اين ذخاير در جريان اكتشاف جديد از سال 2005 به بعد كشف شده است. در 10 سال اخير در چارچوب خصوصي سازي، بخش قابل توجهي از معادن اين كشور به صورت واقعي خصوصي شدند و طبعاً اين خصوصي سازي حاشيه هاي مالي، سياسي و كارگري فراواني داشته است كه اعتراضات عمومي پس از حادثه اخير در حقيقت بخشي از واكنش به سياستهاي معدني ساله اي قبل دولت تركيه بوده است.

وضعيت معدن منطقه سوما چگونه بوده است و حادثه چگونه رخ داد؟

آنگونه كه در يك هفته اخير اين حادثه را تعقيب كرده ام معدن سوما در استان مانيسا در غرب تركيه واقع شده است. حوزه زغالي سوما بعد از افسين دومين حوزه زغالخيز تركيه است. ذخيره قطعي معدن فوق 125 ميليون تن و توليد ساليانه آن حدود 2.5 ميليون تن (نزديك به 2 برابر كل معادن زغال سنگ ايران) است. معادن سوما با 1800 متر عمق يكي از معادن عميق جهان و تركيه محسوب مي شود (بيش از 4 برابر ارتفاع برج ميلاد) معدن با يك آسانسور اصلي يك آسانسور فرعي و چند چاه تهويه به سطح زمين باز شده است و همانند يك برج ساختماني در طبقات مختلف آن كارگران مشغول استخراج زغال هستند. منتهي فاصله هر طبقه حدود 100 متر است. در اين معدن حدود 5500 نفر كار مي كرده اند. حدود 3000 نفر آن پرسنل زيرزميني هستند و در هر شيفت حدود 800 نفر وارد عمق عميق زمين جهت استخراج مي شوند. حادثه در ساعت 15 (دقيقاً وسط يك شيفت كاري) روز، در عمق 450 متر در اثر انفجار ايستگاه ترانسفورماتور برق ايجاده شد. عموماً حوادث معادن زغال سنگ در بين دو شيفت و يا ابتداي شيفت جديد ايجاد مي شود و طبعاً به دليل اينكه تمام كارگران وارد كار نشده اند تلفات آن كمتر شده است. لازم به يادآوري است كه حادثه انفجار تونل و معدن زغال سنگ سنگرود در تير ماه سال 76 كه منجر به كشته شده حدود 30 نفر شد بعد از تعطيلي چند روزه معدن ايجاد شده و در همان حادثه هم كمتر از 10 درصد كارگران وارد تونل شده بودند اما در معدن سوما حادثه وسط شيفت كاري ايجاد شده و در روز حادثه 787 نفر وارد معدن شده بودند كه پس از انفجار ترانسفرماتور و قطع شدن برق آسانسور و شبكه تهويه فرعي معدن 600 نفر در آن محاصره مي شوند.

معدنچيان دقيقا به چه علتي فوت كردند؟

؟؟؟؟فوت معدنچيان نكته اين است كه در جريان حادثه ريزش خيلي زيادي ايجاد نشده و به عبارتي كارگران پشت ريزش گرفتار نشده اند بلكه در اثر انفجار همراه با آتش سوزي مقداري از زغال آن محدوده و گاز منواكسيد كربن در محيط معدن پخش شده است. اين گاز در صورتي كه حجم آن در محيط به 1% برسد كشنده است و هيچ راه فراري وجود ندارد و دقيقاً مانند گازي است كه فصل زمستان جان زيادي از هموطنان ما را مي گيرد. پس از انفجار ترانسورماتور و زغال، در آن محدوده گاز co ايجاد شد و در اثر انفجار، تهويه هاي داخلي كه وظيفه هدايت هوا در معدن را دارند قطع شدند و بر همين اساس 600 نفر در محاصره گاز co قرار مي گيرند. ظاهراً به رغم آنكه در كمتر از 15 دقيقاً از محل ها، اكسيژن اضطراري به محل حادثه تزريق مي شود اما 301 نفر جان خود را از دست مي دهند و عمده فوت هاي معدني ناشي از تنفس گاز co بوده است. پس از اين حادثه فرضيه هاي مختلفي از دليل انفجار ايستگاه كه عامل ايجاد كننده حادثه بوده مطرح شده كه قطعاً بايد توسط كارفرما مورد بررسي قرار گيرد.


با توجه به حاشيه هاي ايجاد شده دولت تركيه دستور تعطيلي اين معدن و تعدادی دیگری از معادن زغال را صادر كرده اما در هر صورت زغال سنگ حياتي ترين منبع انرژي تركيه است و وزارت انرژي تركيه كه معادن زغال سنگ را كنترل مي كند در چند سال اخير بسيار توانمند ظاهر شده و به نظر مي رسد اصلاحات ايمني را به زودي انجام خواهد داد، به طوري كه اين معادن در آينده نزديك دوباره فعال شوند.
تاریخ انتشار : يکشنبه ۴ خرداد ۱۳۹۳ ساعت ۲۲:۵۷
کد مطلب: 8789