نگاهي گذار به پروژه هاي معدني بزرگ در كنار تحرك بخشي به حوزه اكتشاف، مويد شكل گيري فضاي جديدي است كه براي اين بخش رقم خورده است.
برطرف شدن گلوگاه مالي طرح هاي استاني فولاد، فعال شدن قرارداد طرح هاي سرب و روي مهدي آباد يزد ، آلومينيوم جنوب، الكترود گرافيتي، زغالسنگ پروده طبس 4 و ... كه جملگي بين 5 تا 10 سال معطل مانده بودند خبر از وجود روزنه هاي اميد براي سرمايه گذاران ، پيمانكاران، شاغلان و خانواده هاي تحت پوشش اين بخش مي دهد.
در همين حال اجراي طرحي نو براي بخش اكتشاف نيز به موازات فعال شدن طرح ها، عاملي اطمينان بخش براي توسعه حوزه معدن و صنايع معدني به شمار مي آيد.
اكتشافات جديد از نوار شمال شرقي كشور با هدف تضمين تامين مواد اوليه صنايع معدني آغاز شده است. برنامه اي كه براي اتمام آن 1200 ميليارد تومان اعتبار جذب مي شود.
در اين ميان ايميدرو كه به عنوان تنها شركت مادر تخصصي، هدايت توسعه بخش معدن و صنايع معدني را بر عهده دارد، طبق برنامه ريزي ها 1300 ميليارد تومان اعتبار براي اجراي پروژه هاي مختلف اين حوزه در سال 1393 پيش بيني كرده است.
بخش اعظم اين رقم صرف راه اندازي برخي از طرح هاي استاني فولاد مي شود كه در 7 سال و اندي گذشته حاشيه هاي بسيار داشته اند. اين طرح ها كه عمدتا در مناطق كم برخوردار واقع شده اند قرار بوده به تغيير شرايط اقتصادي و اجتماعي آن نواحي بينجامند. اكنون كه شرايط براي باز شدن ال سي آن ها فراهم آمده جان تازه اي به اين پروژه ها دميده شده است.
بدين صورت مي توان نيمه دوم سال 92 را آغازي براي فرونشاندن التهاب طرح هاي معطل ناميد كه ادامه مسير آن به راه اندازي يا فعال شدن عمليات اجرايي تعدادي از پروژه هاي بزرگ اين بخش مي رسد.
طبق بودجه اي كه از طرف ايميدرو براي سال 93 پيش بيني شده 22 طرح معدني و صنايع معدني شامل زغالسنگ و كك سازي ، طلا،آلومينا، آلومينيوم، آهن اسفنجي،تيتانيوم ، پتاس و ... آماده جذب و هضم اعتبارات هستند. علاوه بر اين امور، توسعه زيربناها(تامين ماشين آلات ،زيرساخت ها و توسعه مناطق انرژي بر) نيز در زمره طرح هاي سال جديد قرار مي گيرند.
از سوي ديگر با توجه به اقبالي كه از سوي شركت هاي خصوصي داخلي و خارجي براي سرمايه گذاري و مشاركت در طرح هاي توسعه و تجهيز معادن ايجاد شده، فعاليت در اين بخش نيز دوران تازه اي را تجربه خواهد كرد.
به اين دليل كه در طول ماه هاي گذشته تعداد زيادي از شركت هاي خارجي معتبر ديدارهايي از مناطق مستعد معدني به خصوص سنگ آهن، سرب و روي و ... داشته اند تا مقدمات كار را فراهم آورند و هم اينك نيز در انتظار اجرايي شدن برنامه هاي خود در كشورمان هستند.
البته در كنار اين عوامل نمي توان از تاثيراتي كه قيمت هاي جديد به ويژه در حوزه سوخت بر عوامل توليد (و در نهايت سرمايه گذاري) مي گذارد چشم پوشي كرد. اين امر در نگاه نخست شايد تهديدي براي معدن و صنايع معدني به شمار آيد اما به عنوان نمونه در بخش فولاد و سنگ آهن، فن آوري هاي جديدي به داخل كشور سرك كشيده اند كه مي توانند فرصتي براي اين بخش از توليد در كشور محسوب شوند.
يكي از مهمترين مشخصه هاي فن آوري هاي جديد به حداقل رساندن مصرف انرژي(آب ،برق و گاز) است كه اين امر اكنون روي ميز تعدادي از شركت ها قرار گرفته مراحل نخست را طي مي كند.
چناچه در سال پيش رو چنين تغييري در رويكرد مديران در انتخاب تكنولوژي ايجاد شود توسعه صنايع معدني – كه بر مصرف انرژي استوار- شده اند دچار مخاطره نخواهد شد و سرمايه گذاري ها حاشيه اي امن پيدا خواهند كرد.
با توجه به موارد فوق مي توان با گذر از وقايع سال 92، سال جديد را بر مبناي تغيير نگرش در چگونگي توسعه معدن و صنايع معدني پايه گذاري كرد.
احمد بختيار
