به گزارش ماین نیوز، مس در صنایع الکترونیک، ساختمان، تجهیزات نظامی و خانگی بیشترین کاربرد را دارد. تجهیزات الکتریکی با سهم ۷۰ درصدی بیشترین سهم را در استفاده از مس به خود اختصاص داده‌اند، از این رو برخی کشورها با جذب سرمایه خارجی و اعمال قوانین سهل برای سرمایه‌گذاران خارجی و داخلی، در کنار افزایش تسهیلات بانکی، برنامه توسعه معادن مس را پیش گرفته‌اند. در ایران گرچه گفته می‌شود بیش از ۲ هزار واحد تولیدی مس وجود دارد اما از بین آنها تنها چند شرکت بزرگ که وابسته به دولت هستند تولید بیش از ۹۵ درصد مس کشور را در اختیار داشته و این در حالی است که معادن خصوصی یا غیرفعال بوده یا فعالیت اندکی دارند، به‌طوری‌که سهم آنها از تولید مس در سال کمتر از ۱۰ هزار تن است. از طرف دیگر کارشناسان معتقدند اکتشاف غیراصولی در معادن مس و فعالیت ناقص واحدهای تولیدی و قیمت بالای استخراج این محصول دلیل رشد ناکافی این صنعت در ایران بوده است.
سرمایه‌گذاری بخش خصوصی کلید موفقیت معادن مس شیلیبیش از ۱۵ میلیون تن مس در دنیا تولید می‌شود که شیلی با تولید ۵/۴ میلیون تن و کسب سهم ۳۶ درصدی از بازار رتبه اولین تولیدکننده را به خود اختصاص داده است، همچنین چین با ۱/۶ میلیون تن و فاصله نسبتا زیاد با شیلی توانسته به رتبه دومین تولیدکننده دست یابد، البته جایگاه چین خیلی تداوم نخواهد داشت، زیرا مسئولان وزارت معادن پرو اعلام کرده‌اند که این کشور با تکمیل ۲ پروژه در دست اجرا میزان تولید مس را با ۲ برابر افزایش،از ۱/۴ میلیون تن به ۲/۴ میلیون تن خواهد رساند که در این حالت بالاتر از کشور چین قرار خواهد گرفت. اما چین تا قبل از اجرای پروژه‌های کشور پرو رتبه سومین تولیدکننده بزرگ مس جهان را در اختیار گرفته است.
با نگاهی به قدرت‌های مس دنیا، پی خواهیم برد که شیلی شرایط کاملا متفاوتی دارد که نشات گرفته از برنامه‌های ۱۵ سال گذشته آن و فعال کردن سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در توسعه معادن مس است، به‌طوری‌که این کشور پس از دوران رکود در سال ۱۹۹۹ تجارت آزاد را تنها راهکار خروج از بحران اقتصادی یافت و دروازه‌های صنعت را به روی سرمایه‌گذاران خارجی گشود، در حالی که مس در آن زمان ۳۰ درصد از صادرات این کشور را به خود اختصاص می‌داد در مدت کمتر از یک دهه به ۶۰ درصد کل ارزش صادراتش رسید و روابط بین‌الملل خود را بر مبنای صادرات فلز سرخ وضع کرد، به گونه‌ای که این کشور بیشترین تفاهم‌نامه تجاری را با کشورهای مصرف‌کننده این محصول همچون ژاپن و برخی از کشورهای اروپایی داشته و تلاش می‌کند با وضع قوانین حمایت از تولیدکننده و اعمال یکسان شرایط سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی روند روبه‌رشد خود را تداوم بخشد.
کاهش هزینه اکتشافبهتازگی وزارت صنعت، معدن و تجارت اولویت‌های سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف را تعیین کرده که معادن مس در صدر برنامه‌های توسعه‌ای قرار دارد. به گفته ناصر عابدیان، عضو خانه معدن ایران برای توسعه استخراج مس باید استراتژی مشخصی تدوین و در آن میزان فعالیت بخش خصوصی و دولتی به تفکیک معین شود گرچه بالا بودن هزینه اکتشاف تا حدی بهره‌برداری بهینه از معادن را فلج کرده که در واقع نخستین گام در طرح‌های توسعه‌ای محسوب می‌شود.
وی با اشاره به دیگر مشکلات صنعت مس ایران می‌افزاید: در برخی از معادن ایران هزینه، زمان و تولید تناسبی منطقی ندارد که دلیل آن نبود اطلاعات کافی استخراج و اغراق‌گویی مدیران تولیدکننده این فلز در ایران است.
محدودیت اکتشاف بخش خصوصیبه گفته احمد مرادعلی‌زاده، مدیرعامل شرکت مس ایران هم‌اکنون کشورمان با تولید ۲۰۰ هزار تن مس در سال پس از ۱۰کشور تولیدکننده برتر این فلز جای گرفته است که با بهره‌برداری از ۲ فاز، کارخانه‌های سنگون و سرچشمه تا سال ۱۳۹۷ میزان تولید مس ایران به ۴۰۰ هزار تن در سال خواهد رسید.
در حالی که ایران با در اختیار داشتن ۴ درصد سنگ مس از نظر ذخایر در جایگاه ششم دنیا قرار دارد، اما از آنجایی که از ظرفیت معادن مس به طور کامل بهره‌برداری نشده ایران در تولید عقب مانده است.
عابدیان در مورد محدودیت فعالیت بخش خصوصی در معادن مس می‌گوید: بخش خصوصی در ایران به دنبال معادنی آماده هستند که پس از سرمایه گذاری بدون تلاش و زحمت به‌سرعت شروع به بهره‌برداری کنند. این در حالی است که در کشورهای خارجی بخش خصوصی اکتشافات خود را در محدوده‌های وسیعی آغاز می‌کند به گونه‌ای که در روند اجرا ممکن است با شناسایی چندین ظرفیت تولیدی منافع مالی آنها از طریق چندین ماده معدنی تامین شود.
ابراهیم شاهقلی، کارشناس مس در این خصوص می‌گوید: با وجود اینکه اکتشاف معادن مس در سال‌های گذشته افزایشی بی‌رویه داشته اما بخش خصوصی در تولید مس ایران نقش چندانی ندارد، زیرا از ۲۰۰هزار تن تولید در سال کمتر از ۱۰ هزار تن را به خود اختصاص می‌دهند.
وی با اشاره به مشکلات پیش روی تولیدکنندگان می‌افزاید: برای تولید مس به انرژی، آب و تجهیزات پیشرفته استخراج نیاز است که به دلیل محدودیت انتقال انرژی برای معادن مس و کمبود منابع آب و همچنین تجهیزات به روز تولید این محصول محدود مانده است.
شرایط جهانی و ظرفیت درآمدزاییقیمت مس در بازارهای جهانی بیشتر از سوی تولیدکنندگان بزرگ این محصول نرخ گذاری می‌شود اما اخیرا با مشکلاتی چون کاهش عیار سنگ مس و لزوم نوسازی تجهیزات معادن قدیمی شیلی که محدودیت‌های تولید را به وجود آورده و همچنین افزایش هزینه‌های تولید، احتمال می‌رود که قیمت این فلز در بازارهای جهانی با ثبات یا شیب صعودی همراه گردد.
گرچه برخی کشورها مانند پرو برنامه آینده خود را براساس توسعه معادن مس بنا نهاده‌اند، به‌طوری‌که این کشور قصد دارد در مدت ۲ سال با راه‌اندازی کارخانه‌های جدید تولید خود را ۲ برابر افزایش دهد. اما به نظر می‌رسد در خلال سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ تولید مس گوی سبقت را از تقاضا خواهد گرفت و قیمت روند نزولی به خود خواهد گرفت.
در هر حال باید توجه داشت که توسعه صنایع وابسته به مس با رشد چشمگیری در حال حرکت بوده و هر روزه نیاز صنایع به این محصول رو به افزایش است، بنابراین با وجود ظرفیت‌های بالقوه معادن ایران و تمایل دولت یازدهم به حمایت از سرمایه‌گذاران معادن مس به نظر می‌رسد دریچه برای ورود بخش خصوصی به تولید و سرمایه‌گذاری در مس باز شده و احتمالا در آینده شرایط به گونه‌ای خواهد شد تا سهم چشمگیری از بازارهای جهانی نیز در اختیار مس ایران قرار گیرد.
مس
