به گزارش ماین نیوز، از منظر دیگر ایران به‌عنوان یکی از کشورهای دارای ذخایر معدنی متنوع، باارزش و متعدد است به طوری‌که طبق آمار بیش از هفت درصد ذخایر معدنی دنیا در ایران قرار دارد که با عنایت به جایگاه بخش معدن در صنایع مختلف و اقتصاد جهانی در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری در حلقه‌های مختلف این زنجیره از معدن (اکتشاف و بهره‌برداری) تا کارخانه (تولید و تجارت) انجام گرفته و درحال توسعه است.
سرمایه‌گذاری بخش خصوصی برای رفع چالش‌های تولید در حوزه معدن و صنایع معدنی
اما این بخش نیز مانند سایر حوزه‌های تولید و اشتغال دارای چالش‌ها و گلوگاه‌هایی است که در دستیابی به اهداف تعیین شده اثرات منفی دارند؛ در چند سال اخیر بیشترین تمرکز بر حل چالش‌های حلقه‌های تولید بوده و خوشبختانه با برنامه‌ریزی‌های انجام شده و اقدامات موثری که فعالان حوزه معدن و شرکت‌های معدنی در این بخش انجام داده‌اند، در حوزه تولید (فاز بهره‌برداری معادن تا واحدهای تولیدی صنایع معدنی) توسعه مناسبی صورت گرفته است، به طوری‌که طبق آمار جهانی ایران جزء ۱۰ کشور برتر تولیدکننده فولاد قرار گرفته است؛ هم‌چنین با استناد به شهادت مسوولان بخش صنعت و معدن و ابر شرکت‌های این حوزه، ظرفیت اسمی تولید واحدهای تولیدی در حوزه معدن بسیار بالاتر از ظرفیت مورد استفاده آن‌ها است. نکته‌ای که به‌نظر یک چراغ هشدار برای سیاستگذاران معدنی کشور است و باید به آن توجه کرد.
بدون تردید تامین مواداولیه و داشتن بازار مصرف تاثیر مستقیم و چشمگیری در حوزه تولید دارند و در صورت اختلال در هر کدام از این بخش‌ها، بخش تولید با مشکل روبه‌رو خواهد شد و سرمایه‌گذاری‌های انجام شده به سرمایه راکد تبدیل می‌شود. با در نظر گرفتن این موضوع شرکت‌های بزرگ معدنی کشور به ویژه شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات در کنار پروژه‌های توسعه خطوط تولید و تکمیل زنجیره ارزش، طرح‌های عملیاتی برای تسهیل در دسترسی به بازارهای جهانی به منظور افزایش تولید و کاهش هزینه حفظ قدرت رقابت در سطح بین‌المللی و حفظ و توسعه بازارهای جهانی را در دستور کار قرار دادند و با تعریف پروژه‌های مختلف در حوزه تامین مواداولیه و صادرات محصولات، خود در صدد رفع چالش‌های مربوطه برآمدند.
اَبَر شرکت‌های معدنی هم‌چون شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات، شرکت تجلی توسعه معادن و فلزات، شرکت معدنی و صنعتی چادرملو، شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر، شرکت سنگ‌آهن گهر زمین، گروه مدیریت سرمایه‌گذاری امید با سرمایه‌گذاری در یک پروژه ملی نسبت به ساخت و احداث پایانه مکانیزه تخلیه و بارگیری مواد فله معدنی (بندر هیمکو) در ضلع غربی بندر شهیدرجایی که یکی از بنادر بزرگ و مهم ترانزیتی کشور است، اقدام کرده‌اند.
این طرح به‌عنوان یک اقدام ملی و با نگاه به مشکلات فعلی و آتی حمل‌ونقل موادمعدنی به‌خصوص در بخش زیرساخت‌ها و در راستای تحقق اهداف سند چشم‌انداز افق ۱۴۰۴ و طرح جامع فولاد در قالب شرکت تخصصی “مدیریت بین‌المللی همراه جاده ریل دریا (هیمکو)” تعریف شده است و این شرکت با بهره‌گیری از نیرو‌ی متخصص و توانمند داخلی و جذب و هدایت سرمایه‌های داخلی و خارجی به‌عنوان یکی از شرکت‌های تخصصی نسبت به طراحی، سرمایه‌گذاری و اجرای این پروژه بزرگ ملی در حوزه حمل‌ونقل ترکیبی فعالیت می‌کند.
پروژه احداث اسکله و پایانه مکانیزه مواد فله معدنی در بندر شهیدرجایی
شرکت هیمکو در سال ۱۳۹۸ در قالب قرارداد BOT (ساخت، بهره‌برداری و انتقال) با اداره کل بنادر و دریانوردی استان هرمزگان، پروژه احداث اسکله و پایانه مکانیزه تخلیه و بارگیری موادمعدنی را در زمینی به مساحت ۱۸۰ هکتار و با هدف متمرکز کردن کلیه عملیات مربوط به تخلیه و بارگیری موادمعدنی در بندر شهیدرجایی آغاز کرد و مسوولیت سرمایه‌گذاری آن را برعهده گرفت.
میزان سرمایه‌گذاری این پروژه حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان برآورد شده است و در کنار طراحی برای ظرفیت تخلیه و بارگیری ۵۰ میلیون تن مواد فله معدنی (حوزه صادرات و واردات) برای این بندر مکانیزه، ظرفیت بزرگی هم در حوزه انبارش پیش‌بینی شده است. براساس طرح ارایه شده اجرای این پروژه در سه فاز تعریف شده است که با احداث چهار پست اسکله، ظرفیت نهایی تخلیه و بارگیری در آن به رقمی در حدود ۵۰ میلیون تن در سال (۱۰ میلیون تن در فاز یک، ۱۵ میلیون تن فاز دو و ۲۵ میلیون تن در فاز سه) خواهد رسید. هم‌چنین با احداث ۲۴ کیلومتر خط و شانتینگ یارد ریلی و اتصال به شبکه سراسری ریلی کشور، امکان تخلیه و بارگیری موادمعدنی را با استفاده از چهار دستگاه واگن برگردان با میانگین عملکرد ۲۵۰۰ تی پی اچ فراهم می‌شود.
در واقع با احداث این اسکله مواد معدنی نظیر سنگ‌آهن، کنسانتره و گندله و… با استفاده از واگن‌های باری لبه بلند و توسط ریل مستقیما به پایانه تخصصی شرکت مدیریت بین‌المللی همراه در بندر شهیدرجایی منتقل شده و در آنجا انتقال موادمعدنی توسط نوار نقاله‌های سرپوشیده به محل انباشت و از آنجا به خن کشتی (اتاقکی است در ته بدنه یک کشتی یا قایق که در آن آب جمع می‌شود تا بعدا بتوان آن را به بالا پمپ کرد) انجام می‌شود که این امر از پرت موادمعدنی و آلودگی‌های زیست‌محیطی جلوگیری می‌کند؛ هم‌چنین با توجه به طراحی انجام شده و امکان استفاده از کشتی‌های تناژ بالا در اسکله تخصصی همراه با عمق آبخور بیشتر جهت حمل سریع‌تر و ارزانتر موادمعدنی را فراهم می‌کند و موجب افزایش قدرت رقابت صنایع معدنی ایران در بازارهای بین‌المللی می‌شود.
نکته قابل تامل در این پروژه، در نظر گرفتن مسائل زیست‌محیطی و اکوسیستم‌های بومی منطقه است؛ به این معنا که اجرای این پروژه علاوه بر اینکه پاسخی است به نیاز لجستیکی شرکت‌های معدنی، چالش‌ها و مسائل زیست‌محیطی و آلودگی ناشی از روش‌های سنتی در تخلیه و بارگیری مواد فله معدنی و انتشار آلاینده‌ها در منطقه را نیز تا حد زیادی کاهش می‌دهد و طبق گفته‌های شرکت هیمکو به عنوان طراح و مجری این طرح، رعایت استانداردهای بین‌المللی و زیست‌محیطی در پروژه تعریف شده و مدیریت زیست‌محیطی فعالیت‌های ترمینال تخلیه و بارگیری مواد معدنی مورد توجه قرار گرفته است.
از دیگر مزیت‌های این پروژه، ایجاد اشتغال پایدار در منطقه و هم‌چنین تاثیر مثبت آن در ارتقای ظرفیت عملیاتی صادرات و واردات مواد معدنی کشور است، موضوعی که با توجه به توسعه بازار این صنعت یکی از ضرورت‌های بخش معدن به‌ویژه حوزه فولاد است. از طرفی با توجه به اینکه هدف این طرح، ایجاد و ساخت یک پایانه نسل چهار است اجرای آن با تکیه بر توان علمی کشور و استفاده از ظرفیت‌های دانشگاهی و بهره‌گیری از مشاوران معتبر ملی صورت می‌گیرد و یکی از شاخصه‌های مهم این طرح، استفاده از سامانه‌های تحول دیجیتال و روش‌های نوین است که در آن فرآیندها با استفاده از هوش مصنوعی و روش‌های پیشرفته اجرا می‌شود.
براساس توضیحات ارایه شده درخصوص این طرح، اجرای این پروژه ضمن افزایش ظرفیت ریلی بندر شهیدرجایی و احداث انبار مکانیزه با برطرف نمودن بخش بزرگی از چالش‌های لجستیکی احداث چنین واحدی در کشور ضروری است.
توسعه اقتصاد کشور با اعتماد به توان داخلی و حمایت ملی
همان‌طور که اشاره شد سرمایه‌گذاری در بخش معادن، و اجرای چنین پروژه‌هایی در راستای تحقق اهداف اقتصادی کشور و تامین منافع ملی یک امر ضروری برای اقتصاد کشور است که قطعا برای اجرای آن علاوه بر دانش، تخصص و سرمایه نیازمند حمایت و همکاری دولت و هماهنگی بین بخش‌های مختلف است و این موضوع را باید در نظر گرفت که اجرای چنین پروژه‌هایی به دلیل طولانی بودن مدت زمان اجرا و فاز عملیاتی، نیازمند ایجاد انگیزه و مشوق در سرمایه‌گذار است.
با وجود مشکلات متعددی که در توسعه زیرساخت‌های حوزه معدن وجود دارد شرکت سرمایه گذاری توسعه معادن و فلزات در راستای تحقق اهداف اقتصادی کشور و به منظور ارتقاء و شکوفایی صنایع معدنی به‌ویژه صنعت فولاد، با تاسیس شرکت‌های مختلف مانند “تجلی” و “هیمکو” سعی در انجام رسالت خود در راستای پاسخگویی به نیازهای معدن دارد و خوشبختانه با وجود سرمایه‌های باارزش انسانی و توان داخلی دستیابی به استقلال اقتصادی با تکیه بر بخش معدن کار دشواری نیست.
