سی و نهمین قسمت برنامه دادستان با موضوع بررسی حادثه معدن طزره دامغان با حضور کوثر دولتخواهی، مسئول هسته معدن بسیج دانشجویی استان سمنان و ارتباط با امیر پیروز کلاهیآذر، عضو هیات علمی دانشکده علوم زمین دانشگاه دامغان از تلویزیون اینترنتی خبرگزاری دانشجو پخش شد.
در سی و نهمین برنامه دادستان مطرح شد
بیعدالتی در قراردادهای کارگران معدن طزره
شناسایی کیسههای گازی متان میتوانست جلو حادثه را بگیرد
وی افزود: از طرفی کارگران معدن جدای از مسائل ایمنی و حوادث که برایشان پیش آمده بود، مشکلات دیگری هم داشتند که باعث شد تا شورای تبیین بسیج دانشجویی به این موضوع ورود پیدا کند.
دولتخواهی در ادامه تصریح کرد: ابتدا به دادستان استان سمنان در خصوص پیگیری حادثهای که اتفاق افتاد نامهای ارسال کردیم و خواستار تشکیل یک تیم حقیقتیاب شدیم، تا کسانی که خاطی بودند شناسایی و مجازات شوند و رونوشت این نامه به دادستانی کل کشور، وزارت صمت، سازمانی بازرسی کل کشور، سازمان بازرسی استان سمنان و مدیر کل صنعت، معدن و تجارت استان سمنان ارسال شد.
مسئول هستهی معدن بسیج دانشجویی استان سمنان گفت: حادثهی دیگری در تیر ماه سال ۱۴۰۰ در یکی از معادن رخ داد که با توجه به رویکرد مسئله محوری بسیج دانشجویی، مجدد پیگیری را شروع کردیم و هستهای را با هدف تحقیقی، مطالعاتی و علمی شکل دادیم و در همین راستا مصاحبههای مختلفی با خانوادههای داغدار، کارگران بازنشسته، اساتید زمینشناسی، معدن، حقوق انجام دادیم و از تحقیقات دانشجویان استفاده کردیم و در این بین با مسئولین استان جلسههای مختلف گذاشتیم؛ نتیجه کار در قالب فایلی کامل آماده و حدودا یک سال قبل این فایل به دفتر استاندار، فرماندار، امام جمعه، دادستان، نماینده دامغان و در نهایت به دفتر ریاست جمهوری ارسال شد.
وی در پاسخ به این سوال که مسئولین مربوطه در خصوص پیگیریها هسته چه واکنشی داشتند، اظهار کرد: پیگیریهای زیادی از طرف ما بعد از ارسال فایل انجام شد، اما پاسخی دریافت نکردیم. هدف ما از تدوین این فایل کمک به مسئولین و بیان دغدغه معدنچیان بود و در آن تقریبا ۹۰ درصد مسائل ذکر شد، اما متاسفانه بعد از گذشت تقریبا یک سال هنوز هم بازخوردی دریافت نکردهایم.
دولتخواهی افزود: نمیدانیم مسئولین بعد از تحویل فایل چه اقداماتی انجام دادهاند و نتیجه آن چه شده است، اگر اقدامی انجام دادند، قاعدتا نباید بعد از یک سال حادثهای با ۶ کشته در معدن طزره داشته باشیم و الان نمیدانیم حادثهی بعدی چه زمانی است و این دفعه چه تعدادی کشته میشوند.
وی ادامه داد: بعد از پیگیرهای این هسته از ابتدای شکلگیری تاکنون یعنی تقریبا پس از ۲ سال و همچنین بعد از حادثهی اخیر گواهی بر ما شد که از طرف مسئولین سهلانگاری صورت گرفته است.
مسئول هستهی معدن بسیج دانشجویی استان سمنان تصریح کرد: ما از حضور به موقع وزیران تشکر میکنیم، اما بین حرفهای آنان تناقض وجود دارد، وزیر کشور فرمودند "حادثه غیر قابل پیشبینی" ما توقع نداریم شما تاریخ و زمان دقیق حوادث را مشخص کنید، اما با نظارت، بازرسی و ایمنی معدن میتوان از این حوادث جلوگیری کرد؛ جان معدنچی هر روز در خطر است و ادبیاتی که استفاده شد کشته شدن آنان را عادی سازی میکند.
دولتخواهی ادامه داد: در مقابل، وزیر صمت گفت دولت تصمیم دارد از این اتفاقات جلوگیری کند، لذا این تناقض پذیرفته نیست و سوال اینجا است که با چه سازکاری میخواهد کار انجام شود و چه اقداماتی قرار است صورت بگیرد، در واقع باید گزارش کار ایمنی معدن و مشکلات کارگران داده شود.
توقع داریم گزارش حادثه را مسئولین مربوطه به طور شفاف بیان کنند؟
وی گفت: آقای گلی دادستان وقت دامغان در سال ۱۴۰۰ بعد از حادثه گفت، در حادثه معدن قصور کارفرما و پیمانکار مطرح است و متهمین اخطار گرفتند و تفهیم اتهام شدند، همچنین یک صحبت دیگر از دادستان کل داریم که گفت دستگاه قضا در کنار دولت پیگیر ماجرا است، ما توقع داریم تا دادستان و دادستان کل اقدامات بازدارنده داشته باشند تا حوادث مشابه در آینده پیش نیاید، همچنین توقع داریم گزارش حادثه را به طور شفاف بیان کنند، پاسخ دهند که سرانجام تلخ معدن سال ۱۴۰۰ چه شد، دیه کارگران به کجا رسید و آیا دستگاههای اجرایی مجرم شناخته شدند یا نه؟
مسئول هستهی معدن بسیج دانشجویی استان سمنان بیان کرد: اگر حادثه سال ۱۴۰۰ فراموش نمیشد شاید شاهد حادثه اخیر نبودیم، چون ۲ حادثه گذشته که مجموعا ۸ معدنچی جان خود را از دست دادند به مسائل ایمنی برمیگردد، لذا وقتی بخواهیم از مشکلات و مسائل کارگران بگوییم اول باید با ایمنی شروع کنیم.
دولتخواهی افزود: در بحث ایمنی چند موضوع وجود دارد، اول بازرسیها است که توقع داریم وقتی بازرسی از طرف هر نهادی صورت میگیرد دقیق، مطمئن و اصولی باشد. بنا بر شنیدههای ما که با کارگران داشتیم میگفتند زمانی بوده که بازرس میآمده و کارگران را به تونل دیگر میبردند تا با آنان مواجه نشود و خود بازرس هم پیگیر نبوده که بخواهد کارگران را ببیند و در واقع میشود گفت بررسیها از معدن سطحی است.
وی اظهار کرد: مورد بعدی اینکه نظام مهندسی معدن هم در بحث آموزش میتواند جدیتر وارد شود، یکی از مشکلات حوادث معدن که به ایمنی برمیگردد آموزش پیمانکار، معدنچیان، مسئول ایمنی است، وقتی این آموزشها با کیفیت کم انجام شود باید منتظر چالش و اتفاقات در معدن باشیم؛ لذا نهادهایی که آموزش معدنچیان را پیگیری میکنند باید ارزیابیهایی انجام دهند تا کیفیت کار بالاتر برود.
در ادامه امیر پیروز کلاهیآذر عضو هیات علمی دانشکده علوم زمین دانشگاه دامغان به صورت ارتباط زنده تصویری در برنامه دادستان حاضر شد و در خصوص ایمنی معادن گفت: کار در معدن جزو فعالیتهای فوقالعاده سخت محسوب میشود و یکی از دلایل آن همین خطرات است، بین معادن هم معدن زغال سنگ از درجه بالاتری برخودار است و باید توجه بیشتری شود.
وی ضمن بیان ویژگیهای این معدن بیان کرد: معدن زغال سنگ طزره به دلیل قرارگیری در موقعیت زمینشناختی خاص، ضرورت دارد تا برای فعالیت در آن نگاه ویژهای شود، معدن طزره در زون خورد شده گسل طزره که در واقع امتداد شرقی سامانه گسلی آستانه است و در یکی از معروفترین و ویژهترین گسلهای سامانه البرز مرکزی قرار گرفته است.
کلاهیآذر ادامه داد: در مناطق خورد شده وقتی معدنکاری و حفر زمینسازی انجام میدهیم، باید خیلی رعایت کنیم تا پروتکلهای بهرهبرداری را لحاظ کنیم و نیاز است تا ارزیابی دقیقی انجام و جلو ریزش گرفته شود.
این استاد دانشگاه گفت: حادثه اخیر معدن طزره انفجار بوده است، زغال سنگ به واسطه باقی مانده گیاهان در آن محیط تجزیه و تبدیل به زغال میشود، یک سری گازها در این لایهها محبوس میماند و از جمله آنها میشود به بخار اتیلن، پروپان، متان و... اشاره کرد که قابلیت انفجار دارد و بسیار خطرناک است، در نتیجه باید پروتکلهای مختلف مثل ضابطه شماره ۷۷۵ سازمان برنامه و بودجه که با همکاری وزرات صمت تدوین شده و کاملا به اینها اشاره کرده است رعایت شود.
وی افزود: وقتی گاز متان در معدن تمرکز پیدا کند و از یک میزانی بالاتر رود، فوق العاده معدن در وضعیت خطرناک قرار میگیرد و هر لحظه ممکن است انفجار رخ دهد و باعث ریزش، مدفون شدن کارگران و حتی آتش سوزی شود.
کلاهیآذر گفت: در معادن زغال سنگ پایش غلظت گاز متان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، گاز متان با حواس پنجگانه انسانی قابل درک نیست و رنگ، بو و مزه ندارد و باید ناظر ایمنی معدن با دستگاههای گازسنج در زمانهای مختلف میزان غلظت گاز متان را بررسی کند و اگر میزان گاز بالا بود باید کارگران با احتیاط از معدن خارج شوند تا تهویه صورت بگیرد.
شناسایی کیسههای گازی متان میتوانست جلو حادثه را بگیرد
وی افزود: باید دستگاههای گازسنج ایستایی در معدن قرار بگیرد تا به محض افزایش گاز با هشدار به مسئول ایمنی کار متوقف شود، و یا اینکه باید لوکوموتیوهای معدن دارای گازسنج باشند تا وقتی به منطقهای وارد شد که دارای میزان بالای گاز متان است با توجه به جرقههای این لوکوموتیوها از حرکت جلوگیری شود تا حادثه انفجار رخ ندهد.
کلاهیآذر بیان کرد: همچنین باید در حین کار معدنچیان، کیسههای گازی متان زودتر شناسایی شود تا از وقوع حادثهها جلوگیری شود، این شناسایی هم با پایش، اندازهگیری لحظهای و تحلیل انجام میگیرد و اگر سنجش درستی از گاز در معادن داشته باشیم از وقوع حوادث جلوگیری میشود.
کوثر دولتخواهی مسئول هستهی معدن بسیج دانشجویی استان سمنان در ادامه در خصوص دستگاههای گازسنج معدن طزره اظهار کرد: شنیدههای ما از خانوادهها حاکی از این بود که گازسنجها قدیمی، فرسوده و کالیبره نیست، درباره گازسنجی از معدن ما شنیده بودیم که صبح گازسنجی انجام شده، اما بعد از ظهر این کار صورت نگرفته است، البته معاون امور معادن وزیر صمت این موضوع را رد کردند و گفتند که بازرسی انجام شده و دستگاهها سالم است، ما هم در پیگیرهای بعدی این موضوعات را بررسی خواهیم کرد.
مسئول هستهی معدن بسیج دانشجویی استان سمنان تصریح کرد: در ادامه مسائل ایمنی باید اشاره کنم که کارگران با کمبود لباس، ماسک، فیلتر ماسک، کلاه و... رو به رو هستند، این در حالی است که این تجهیزات باید مداوم تعویض شود، کارگری بود که میگفت به من لباسکار ندادند و من از خانه لباس میآورم. این گازها در آینده بیمارهای مختلفی برای کارگران به وجود میآورد که باید قبل و بعد از کار حتما شیر مصرف کنند و ما شاهد هستیم بعد از بازنشستگی که اگر آن هم انجام شود چقدر مرگهای خاموش بخاطر بیماریها برای آنان به وجود میآید.
دولتخواهی افزود: چوبهایی که برای استحکام سقف و جدارههای معدن استفاده میشود تعدادش کم است و هم جنس مرغوبی ندارد؛ برای جمعبندی باید بگویم پیمانکار برای سودآوری بیشتر خودش از تجهیزات ایمنی و دیگر مسائل چشمپوشی میکند و جان کارگران به خطر میافتد.
بیعدالتی در قراردادهای کارگران معدن طزره
وی گفت: مسئله دیگر در بحث مشکلات کارگران موضوع حقوق و قراردادهای آنان است، کارگران قراردادهای سفید، امضا میکنند و بعدا اگر در حقوق و بیمه به مشکلی برخورد کنند دستشان به هیچ جایی بند نیست.
مسئول هستهی معدن بسیج دانشجویی استان سمنان اظهار کرد: حال شاید سوال پیش بیاید که چه الزامی برای امضا وجود دارد، در پاسخ باید گفت آنها بخاطر کمبود بحث اشتغال مجبور هستند و به قرارداد سفید امضا تن میدهند.
دولتخواهی افزود: در دادنامه ۱۷۹ دیوان عدالت اداری آمده است که پیمانکار میتواند به صورت پیمانی یا موقت قرارداد ببندد، این به ظاهر مشکلی ندارد، اما اینجا راهی برای دور زدن قانون برای پیمانکار به وجود آمده است، که قرارداد موقت با کارگران میبندد و آن را تمدید میکند، این باعث میشود معدنچی از مزایای مختلف محروم و به ضرر کارگر و به نفع پیمانکار تمام میشود.
او ادامه داد: ما از نمایندگان مجلس توقع داریم این موضوع را بررسی کنند، زمانی که کارگران برای این دادنامه اعتراض کردند به جایی نرسید، و از پارسال تا الان در کمسیون اجتماعی گیر کرده و پیگیری نشده است.
مسئول هستهی معدن بسیج دانشجویی استان سمنان بیان کرد: حقوق ثابت کارگران با توجه به سختی کار بسیار کم است و مزایا به سلیقه کارفرما تعیین میشود، ما در دیداری که اخیرا با برخی از خانوادههای داغدار معدنچیان داشتیم متوجه شدیم کارگران با همهی مشکلاتی که رو به رو هستند و به جان میخرند، ۸ تا ۹ ماه حقوق نگرفتهاند و این ظلم به کارگر است.
وی تصریح کرد: مشکلات بعدی آنان ساعت کاری زیاد، سنواتکاری و بیمه است که کمتر رد میشود، آن هم تحت عنوانهای شغلی دیگر نه معدنچی، چرا که اگر بیمه معدن برای آنان رد شود باید زودتر بازنشسته شوند در صورتی که شما میبینید کارگرهای زیادی مدتهای طولانی در حال کار میباشند و هنوز بازنشسته نشدهاند.
دولتخواهی گفت: مورد بعدی آنان امنیت شغلی است که نمیتوانند نسبت به مشکلاتشان اعتراض کنند، وقتی ما با کارگران صحبت میکردیم شاهد بودیم که با ترس و لرز جواب میدادند، حتی حاضر نبودند حادثه را شرح دهند و اگر میخواستیم فیلمی بگیریم تقاضا میکردند صدا تغییر کند و تصویر محو شود تا چهرهشان مشخص نباشد.
مسئول هستهی معدن بسیج دانشجویی استان سمنان در پایان تاکید کرد: هدف ما از پرداختن به بحث معدن و مشکلات این است که ایمنی کارگران از طرف مسئولین به جد پیگیری شود، ما با خصوصیسازی مشکلی نداریم، اما وقتی خصوصی شد باید نظارت دقیقتری صورت بگیرد و کارفرما وقتی شروع به کار کرد از ظلم به کارگر بترسد.
منبع : خبرگزاری دانشجو