رئیس خانه صنعت و معدن خراسان رضوی:
فرآوری مانع تاراج مواد معدنی کشور می‌شود
گروه معادن
- برخی استان‌های کشور دارای ذخایر بسیار خوبی در مواد معدنی و کانی‌ها هستند و قطب معدنی و صنایع معدنی کشور محسوب می‌شوند.
به گزارش ماین نیوز، با این حال این استان‌ها با مشکلات و موانعی در بخش تولید و توسعه روبه‌رو هستند. یکی از این استان‌ها، خراسان‌رضوی است. در این خصوص گپ و گفتی کوتاه با محسن شرکا، رئیس خانه صنعت و معدن خراسان رضوی داشتیم که متن آن به شرح زیر است:
خراسان رضوی در بخش معادن چه ظرفیت‌هایی دارد و استراتژی این بخش چگونه تعریف شده است؟استان خراسان رضوی از ۶۴ مواد کانی موجود در طبیعت، ۴۵ نوع آن را در معادن خود جای داده است. غالب معادن خدادادی در این استان شامل طلا، انواع سنگ‌های ساختمانی و گرانیتی، فیروزه و سنگ‌های زینتی دیگر، مس و سنگ‌آهن است که سنگ‌آهن در منطقه خواف و جنوب استان خراسان دارای ذخیره‌های بسیار غنی است، به طوری که ۲ هفته پیش وزیر صنعت، معدن و تجارت به این منطقه سفر کرد و این سفر منجر به تصویب طرح‌های توسعه و ساماندهی برای این معدن شد و قرار شد تا ۵ سال آینده، تا ۱۰ میلیون تن ظرفیت تولید سنگ‌آهن، هدف‌گذاری شود.
با این حال باید گفت، این استان تا وضعیت ایده‌آل فاصله زیادی دارد و خام‌فروشی مواد معدنی مانند بسیاری از استان‌های دیگر رواج دارد، در حالی‌که باید گفت زمان این استراتژی که مواد معدنی را استخراج و صادر کنیم گذشته و در تمام دنیا توجه به صنایع معدنی و ایجاد خط زنجیره ارزش‌افزوده تا صدور محصول فرآوری شده نهایی، مورد توجه قرار گرفته است. در خراسان نیز باید روی صنایع معدنی و تکمیل زنجیره ارزش‌افزوده برنامه‌ریزی شود تا منابع طبیعی کشور به تاراج خام‌فروشی نرود.
موانعی موجود بر سر راه دستیابی به اهداف چیست؟موانع بسیاری بر سر راه تدوین چنین برنامه‌ریزی و استراتژی وجود دارد که مهم‌ترین آن عدم تدبیر مناسب در استفاده از درآمدهای نفتی بوده است. دولت‌ها تاکنون بیشترین توجه‌شان را به برنامه‌ریزی‌های کوتاه‌مدت معطوف داشتند و درآمد نفتی را به شکل واردات خرج کردند که آسان‌ترین راه و راحت‌ترین راه هزینه‌کرد درآمد نفتی برای تمامی دولت‌ها بوده است.
این جمله را شاید زیاد شنیدید که نفت برای استعدادهای این کشور حکم زهر را داشته ولی این گفته واقعیتی انکارناپذیر است اگر ما مثل ژاپن به درآمد مالیاتی وابسته بودیم فضا را برای کسب و کار و تولید و فعالیت بنگاه‌های مردمی آماده می‌کردیم تا به جای ۱ بنگاه اقتصادی ۳ بنگاه اقتصادی پا بگیرد تا درآمد ناخالص ملی بالاتر برود و مردم بتوانند مالیات بیشتری پرداخت کنند.
اما نفت بلای جان ما شده و باعث گردیده با نفت‌فروشی هزینه‌های کشورداری را بپردازیم. از آن بدتر نفت باعث ایجاد فساد اقتصادی و رانت‌ها و اقتصاد زیرزمینی یا اقتصاد در سایه شده و این نتیجه را به بار آورده که یکی از بیمارترین اقتصادها را در دنیا داشته باشیم. مثلا از ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلیارد دلار درآمد نفتی دهه گذشته، چقدر صرف سرمایه‌گذاری بنیادی در این کشور شده یا چقدر به صندوق ذخیره ارزی واریز شده است تا برای روز مبادا کشور را از بحران‌های پولی دور نگه دارد؟
در حال حاضر رقبای نفتی بسیار قدری در اطرافمان داریم مثل عربستان که در صندوق ذخیره ارزی‌اش فقط ۷۷۰هزار میلیارد دلار ذخیره دارد که بخشی از آن را در کشورهای دیگر سرمایه‌گذاری کرده و ۷۰ تا ۸۰ میلیارد دلار درآمدزایی ارزی برای کشورش به ارمغان آورده است.
آیا صنایع معدنی بزرگ در خراسان مسیر ارزش افزوده را طی کردند؟ببینید خراسان یکی از قطب‌های تولید سیمان است یا در تولید مس و سنگ‌آهن ذخایر خوبی دارد و اقدامات خوبی نیز در بهره‌برداری از این ذخایر و داشته‌ها صورت گرفته اما در پیروی از یک خط‌مشی کلی ناشی از تحمیل شرایط در کشور، از یکسری اقدامات غافل مانده است. به‌طور مثال در حال حاضر در بخش صنایع معدنی حجم زیادی از سیمان تولیدی در خراسان که یکی از بزرگ‌ترین قطب‌های تولید سیمان در کشور محسوب می‌شود ۵ میلیون تن تولید صورت می‌گیرد ولی روی تکمیل خط زنجیره ارزش افزوده و صنایع تکمیلی آن کار نشده یا درخصوص فولاد نیشابور نتوانسته‌ایم از صفر تا صد استخراج و فرآوری تا صادرات را ببینیم یا حتی اولویت‌بندی کنیم که فولاد را تبدیل به ورق کنیم یا تیرآهن‌های مخصوص؟ ما بخش اعظمی از سنگ‌آهن استخراجی را صادر می‌کنیم و سود حداکثری حاصل از خط ارزش افزوده را به کشورهای دیگر می‌بخشیم تا به جای مردم اینجا، سطح رفاه عمومی دیگر کشورها که سنگ‌آهن را فرآوری می‌کنند بالا برود و ایجاد اشتغال کند.
سرمایه‌های سرگردان به بخش معدن علاقه نشان می‌دهند؟در حال حاضر جوانان دهه هفتادی۷۰ وارد بازار کار شدند و ما برای ایجاد اشتغال برای آنان کاری انجام نداده‌ایم ضمن آنکه حتی برای اشتغال متولدان دهه ۶۰ نیز مشکل داریم. سرمایه‌های سرگردان به جای اینکه جذب صنایع و تولید به خصوص صنایع معدنی شوند، به سوی دلالی و سفته‌بازی و رانت‌های منفی و رونق گرفتن کار و بار بانک‌ها و موسسات مالی که تعدادشان از نانوایی‌ها و قصابی‌ها هم بیشتر شده سوق یافته است؛ ضمن اینکه همین خدمات و تسهیلات بانکی نیز در اختیار بخش تولید قرار نمی‌گیرد بلکه گاه این خدمات بهانه‌ای برای توقیف اموال و مالکیت کارخانه‌ها و شرکت‌های تولیدی می‌شود. از طرف دیگر روندی که بانک‌ها و موسسات در قبال تولیدی‌ها درپیش گرفتند تیر خلاص بر آخرین نفس‌های این بخش بود که با وجود تحریم‌های خارجی، تحریم‌های داخلی، اجرای مرحله اول هدفمندی یارانه‌ها و کاهش ارزش پولی کشور و کاهش نقدینگی تا به حال دوام آورده بود.
با روی کار آمدن دولت یازدهم اوضاع معادن در خراسان رو به بهبود رفته است؟ببینید دولت آقای روحانی با خود امید و نشاط آورد ولی با گذشت ۱سال و به طول انجامیدن انتظار برای بهبود اوضاع، نشاط کمرنگ شده اگر چه امید همچنان وجود دارد و این نشات گرفته از حمایت همه‌جانبه اجتماعی از دولت یازدهم بود که بسیار ارزشمند است. قطعا بخش معدن و صنایع معدنی از این قاعده مستثنا نیست. اگر چه قبول داریم دولت یک ویرانه اقتصادی را تحویل گرفت و آباد کردن آن به این سرعت امکان‌پذیر نیست ولی امید به بهبود اوضاع ممکن است تا چند وقت دیگر و با ادامه وضعیت رکود فعلی جای خود را به ناامیدی بدهد. البته باید در نظر داشت شرایط ما در جهان ویژه بود و در نگاه ایدئولوژیک ما به دنیا، اقتصاد جایی نداشت و قطعا نمی‌توانست در چنین فضایی رشد کند و تولید بخشی از این اقتصاد محسوب می‌شود. چرخه طبیعی تولید نیز این است که سرانجام به صادرات برسد و در همین کشورهای دنیا توزیع شود.
تاریخ انتشار : جمعه ۲۴ مرداد ۱۳۹۳ ساعت ۲۳:۴۷
کد مطلب: 12419
