معادن متروکه، مکانی برای جذب گردشگر
گروه معادن
- یکی از مسائل مهمی که در حوزه فعالیت‌های معدنی وجود دارد افت عیار و کاهش ذخایر مواد معدنی است به گونه‌ای که پس از مدتی، تعطیلی و متروکه شدن در انتظار این معادن خواهد بود.
به گزارش ماين نيوز، البته خروج معادن از چرخه تولید فارغ از مشکلات اقتصادی که برای سرمایه‌گذار و بهره‌بردار به همراه دارد خطری جدی برای محیط زیست محسوب شده و در برخی از موارد تخریب اکوسیستم منطقه را نیز به دنبال دارد. این در حالی است که بسیاری از کشورهای دنیا بعد از تعطیلی معادن با انجام برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری این معادن متروکه را احیا کرده و در برخی معادن روباز به یک منطقه گردشگری تبدیل می‌شوند. در ایران نیز با توجه به ظرفیت بالایی که در حوزه معادن وجود داشته و از تنوع آب‌وهوایی و اقلیمی فراوانی بهره می‌برد می‌توان با بازسازی معادن متروکه ضمن احیای محیط‌زیست از این فرصت برای افزایش گردشگری استفاده کرد.
تعیین ضوابط و قوانین مشخص برای معادنکارشناس حوزه محیط‌زیست درخصوص بازسازی معادن متروکه می‌گوید: یکی از مواردی که باید برای بازسازی معادن متروکه مورد توجه قرار گیرد مشخص کردن تعداد آنها در مناطق مختلف از لحاظ تراکم و پراکنش است. با توجه به اینکه در ایران اکوسیستم‌ها و آب‌وهوای متفاوتی وجود دارد از این‌رو با اولویت‌بندی آنها از لحاظ اینکه چه تعداد از معادن در مناطق حساس‌تری نسبت به شرایط زیست محیطی قرار گرفته‌اند می‌توان برای پیداکردن راهکارهای مناسب برای احیای آنها اقدام کرد.
تورج فتحی با بیان اینکه ضوابط، قوانین یا استانداردهای مشخصی برای معادن متروکه تعریف نشده گفت: در بسیاری از کشورها به‌خصوص کشورهای توسعه‌یافته برای معادن متروکه یا معادنی که به دلایل مختلف برداشت از آنها مقرون به‌صرفه نیست لازم است که مطابق قوانین و مقررات تعیین شده اقداماتی برای تعطیلی آنها انجام شود.
استفاده از خاک‌های نباتی و پوشش گیاهیوی در ادامه به یکی از راهکارهایی که می‌تواند از به وجود آمدن خطرات زیست‌محیطی معادن جلوگیری کند اشاره کرد و گفت: سدهای باطله در معادن فلزی که تعطیل شده یا به‌صورت متروکه درآمده‌اند به عنوان یکی از خطرات مهم برای محیط‌زیست منطقه به شمار می‌آیند. از این‌رو لازم است تا ابتدا نسبت به ایزوله کردن و بسته شدن این سدها اقدام کرده و در مرحله بعد روی سد باطله با خاک نباتی پوشش داده شود. همچنین با توجه به شرایط منطقه با ایجاد یک پوشش گیاهی مناسب سازگار با منطقه بر روی آن اقدام کرد. در مورد سینه کارهای معدنی یا همان شیب‌های تندی که در هنگام استخراج انجام شده می‌توان از همین روش استفاده کرد. چرا که در برخی موارد این سینه کارها یا شیب‌های تند باعث از بین رفتن توپوگرافی منطقه شده‌اند. توپوگرافی رابطه مستقیم با شرایط جوی و کیفیت خاک و گیاهان منطقه داشته و لازم است تا هنگام استخراج از معادن متناسب با شرایط نسبت به نوع روش و ماشین‌آلات توجه کافی وجود داشته باشد.
این کارشناس محیط‌زیست معتقد است که انجام عملیات برای بازسازی و احیای معادن متروکه می‌تواند از ایجاد هرگونه آلودگی برای محیط‌زیست و تخریب‌هایی که برای محیط‌زیست داشته را کم کرده و به شرایط مناسب زیست‌محیطی نزدیک کند.
تبدیل معادن متروکه به منطقه گردشگریفتحی با اشاره به ظرفیت معادن متروکه برای تبدیل به مناطق گردشگری گفت: برخی معادن فلزی همچون مس که استخراج از آنها به صورت روباز انجام می‌گیرد و یا معادن سنگ‌آهن که به‌صورت روباز با حفر گودال‌های بزرگ نسبت به بهره‌برداری از آنها اقدام می‌شود، می‌توانند در پایان حیات خود یعنی زمانی که به دلایل مختلف بهره‌برداری از آنها متوقف شده به یک مکان توریستی تبدیل شوند. چرا که معدنکاران در هنگام بهره‌برداری از این معادن به آب‌های زیرزمینی برخورد کرده و برای ادامه فعالیت و بهره‌برداری مواد معدنی نسبت به مهار و زهکش کردن آب اقدام می‌کنند. اما این در حالی است که در زمان اتمام ذخایر معدنی و تعطیلی معدن آب‌های معدنی به تراز اولیه خود بازگشته و به این ترتیب در گودال‌های حفر شده دریاچه‌ای ناخواسته ایجاد می‌شود که در این شرایط بعد از متروکه شدن معادن می‌توان با اصلاح شیب و ایجاد پوشش گیاهی و برداشتن جاده‌های غیرضروری که در زمان معدنکاری ایجاد شده محیط‌زیست، شرایط توپوگرافی و جغرافیایی را به حالت اولیه باز گردانده و از دریاچه نیز به‌عنوان یک قطب تفریحی برای گردشگری استفاده کرد. درحال‌حاضر در برخی از کشورها همچون امریکا این کار انجام شده و چند معدن بزرگ مس که متروکه شده‌اند به‌دلیل تشکیل دریاچه به قطب گردشگری تبدیل شده‌اند.
استفاده از عناصر همراه در صنایع مختلفوی معتقد است که تمامی معادن ظرفیت مناسب و کافی برای تبدیل شدن به منطقه گردشگری را نداشته و باید نوع ماده معدنی، شرایط جغرافیایی منطقه و ظرفیت موجود را مورد توجه و بررسی قرار داد.
فتحی با بیان اینکه هر معدن شرایط اختصاصی خود را دارد افزود: با توجه به شرایط زمین‌شناسی منطقه و اینکه ماده معدنی عناصر همراه که از آنها با نام گاین یاد می‌شود شامل چه موادی است، می‌توان نسبت به استفاده از آنها در صنایع دیگر اقدام کرد. چرا که برخی از این عناصر در شرایط کنونی از ارزش اقتصادی برخوردار نیستند اما در صورت به‌کارگیری آنها در صنایعی همچون صنعت کشاورزی و گیاه کاری ارزش اقتصادی خواهند داشت.
در واقع با توجه به شرایط موجود و نیاز به آنها استفاده از باطله‌های معدنی می‌تواند صرفه اقتصادی به دنبال داشته باشد.
اما در برخی مواد معدنی به دلیل برخورداری از مواد سمی امکان استفاده در صنعت کشاورزی وجود نداشته و باید از آنها در صنایع دیگر استفاده کرد. به‌عنوان مثال در کنار استخراج طلا ماده آرسنیک وجود داشته و امکان استفاده از آن در صنایعی همچون ساخت زرنیخ وجود دارد.
تاریخ انتشار : يکشنبه ۷ دی ۱۳۹۳ ساعت ۱۴:۲۶
کد مطلب: 18504
