به گزارش ماين نيوز، اما با وجود این امروز شرکت‌های بزرگ اروپایی در مناطق معدنی این کشور فعالیت می‌کنند. ایران نیز اقداماتی را در زمینه اکتشاف و آموزش در منطقه انجام داده است اما نکته مهم ورود فناوری‌های جدید به بخش معدن افغانستان است که باعث می‌شود فعالیت‌های معدنی این کشور در بازارهای رقابتی از ایران پیشی بگیرد.
گذری بر افغانستانکشور افغانستان دارای ذخایر خوبی از مواد معدنی است، به‌عنوان مثال معدن حاجی گک نه‌تنها بزرگترین معدن سنگ‌آهن این کشور بلکه بزرگترین معدن سنگ‌آهن بکر آسیا و همچنین دومین ذخیره بزرگ سنگ‌آهن و مواد معدنی دنیاست. این معدن با ذخیره قطعی 1.8 میلیارد تن با عیار ۶۲ درصد در ارتفاع ۳۸۰۰ متری و به عبارتی به‌طور تقریبی در نصف ارتفاع قله اورست قرار گرفته است.
براساس قرارداد همکاری که بین دولت افغانستان و کنسرسیوم هندی به رهبری شرکت SAIL در سال ۲۰۱۲م امضا شد، ۷ عضو این کنسرسیوم که با نام کنسرسیوم آهن و فولاد افغانستان شناخته می‌شوند عملیات استخراج و بهره‌برداری از ۳ معدن از ۴ معدن سنگ‌آهن حاجی گک را در مناقصه‌ای به‌عهده گرفتند. در این کنسرسیوم ۳ عضو از سوی بخش دولتی با سهام ۵۶ درصد به نام شرکت مادر تخصصی فولاد هندوستان (SAIL) و بخش خصوصی با ۴۴ درصد سهام، حضور دارند. جالب است که بدانید در مناقصه انجام شده در ماه نوامبر ۲۰۱۱ برای استخراج و بهره‌برداری از معادن سنگ‌آهن حاجی گک، شرکت‌های «سنگ‌آهن گل‌گهر» و «بهین صنعت دیبا» نیز از ایران حضور داشتند.
دیگر پروژه‌ای که توسط سرمایه‌گذاران خارجی هم‌اکنون در افغانستان درحال اجراست، پروژه مس عینک با ذخیره 11.3 میلیون تن بوده که با سرمایه‌گذاری ۴ میلیارد دلاری توسط شرکت دولتی چینی به‌نام Metallurgical Corporation of China از سال ۲۰۰۷م درحال اجراست. معدن مس عینک در ۴۰ کیلومتری جنوب شرق کابل قرار گرفته و بزرگترین ذخیره مس افغانستان است. همچنین معدن شماره ۴ سنگ‌آهن حاجی گک با سرمایه‌گذاری 8.3 میلیارد دلار به شرکت کانادایی KILO GOLD MINES واگذار شده است. بدین ترتیب کل حجم سرمایه‌گذاری توسط سرمایه‌گذاران خارجی در معادن سنگ‌آهن ۱، ۲، ۳ و ۴ حاجی گک افزون‌بر 6.14 میلیارد دلار خواهد بود. هم‌اکنون هندوستان پروژه‌های متعددی را در افغانستان به‌دست گرفته و درحال اجراست، ازجمله نیروگاه برق آبی، خطوط انتقال نیرو، جاده‌سازی، صنایع، مخابرات، اینترنت، رادیو و تلویزیون و ساختمان‌سازی.
درحال‌حاضر نیاز سالانه فولاد افغانستان چیزی در حدود 1 تا 1.5 میلیون تن است که با شروع پروژه‌های نوسازی در این کشور جنگ‌زده انتظار می‌رود نیاز داخلی آن به دو برابر افزایش یابد.
حضور ایران در بخش معدن افغانستانمدیر امور بین‌الملل سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران درباره اقدامات انجام‌شده این سازمان در کشور افغانستان، اظهار کرد: در چند سال گذشته چندین پروژه زمین‌شناسی، اکتشافی و آزمایشگاهی در افغانستان انجام شده است. همچنین چندین پروژه آموزشی نیز در تاجیکستان برگزار شده است.
سیدهادی میرمحمد میگونی افزود: محور فعالیت‌های آموزشی در این کشورها اجرای پروژه‌های اکتشافی بود تا از این طریق منافعی را برای کشور به همراه داشته باشد درواقع همزمان با یک پروژه اکتشافی دوره‌های مختلفی برای این کشورها برگزار کردیم که زمین‌شناسان و کارشناسان در آن حضور داشتند و پس از برگزاری آنها علاوه‌بر تعلق خاطر و وابستگی‌های علمی که ایجاد می‌شد ما نیز به اطلاعات آنها دسترسی پیدا می‌کردیم و نتیجه آن پروژه‌ها و محدوده‌های اکتشافی بود که بخش خصوصی و نیمه دولتی ما می‌توانست در آن فعالیت کند.
وی تاکید کرد: به‌طور کلی در اجرای چنین پروژه‌هایی ۳ هدف، وابستگی علمی و فناوریکی، دسترسی به اطلاعات پایه و اجرای پروژه معدنی و اکتشافی دنبال می‌شود و ما تمامی این اهداف را با همکاری کشورهای مقابل خواستار بودیم. میگونی، گفت: درباره پروژه‌های اجرایی در افغانستان به‌عنوان یک کشور فارسی‌زبان باید توجه داشت، در سال ۱۳۸۷ نزدیک به ۱۰پروژه زمین‌شناسی و اکتشافی همراه با آموزش در افغانستان برگزار کردیم که تعداد بسیاری از کارشناسان افغان در دوره‌های آموزشی حضور داشتند. این آموزش‌ها در ۱۰ شهر مختلف ایران و ۳ شهر افغانستان برگزار شد. ما در این پروژه از استادان مختلف دانشگاه‌های خودمان و سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران استفاده کردیم، در نتیجه برگزاری این دوره‌ها کارشناسان افغان به دلیل نزدیکی فرهنگ و نزدیکی جغرافیایی توانستند درحد استانداردها پیش روند و به نوعی خود باوری دست پیدا کنند. از سویی دیگر ما نیز توانستیم پس از اتمام این دوره‌ها قراردادی برای فعالیت در پروژه معدنی منطقه بامیان به امضا برسانیم.
وسعت این مناطق در حدود ۵ هزار کیلومتر مربع بود که باید برای اجرای پروژه یک سرمایه‌گذار را وارد کار می‌کردیم. درحال‌حاضر نیز در تکاپوی جذب سرمایه‌گذار برای اجرای این پروژه معدنی هستیم. وی درباره تاثیر تحریم‌ها بر حضور شرکت‌های ایرانی در بخش معدن، افزود: اعتقاد من بر این است که حضور شرکت‌های ایرانی در بخش معدن کشورهای دیگر چندان از مسائل مربوط به تحریم‌ها تاثیرپذیر نیست. حضور آنها بیشتر نیازمند یک عزم و باور قوی است. خوشبختانه فناوری‌های ما در سطح بالایی قرار دارد، از سویی دیگر فارغ‌التحصیلان علوم زمین ما از دیدگاه کمی و کیفی در جایگاه خوبی قرار دارند. در واقع حضور در بخش معدن کشورهای دیگر فرصتی برای کسب درآمد و اشتغالزایی است. ما به عنوان بخش دولتی وظیفه ورود به حوزه سرمایه‌گذاری را نداشته در نتیجه فرصت‌ها را برای ورود سرمایه‌گذاران شناسایی و معرفی می‌کنیم.
میگونی بیان کرد: کشور افغانستان درحال‌حاضر فرصت‌های بسیار خوبی در بخش معدن دارد، در ۲ ماه گذشته امریکایی‌ها قطعنامه‌ای برای تسهیل ورود سرمایه‌گذاران ایرانی در بخش معدن افغانستان داشتند، بنابراین ورود سرمایه‌گذاران به این کشور آسان‌تر از گذشته می‌شود، اما نکته مهم برای ورود به بخش معدن این است که سرمایه‌گذاران نباید به درآمدهای زودگذر اکتفا کنند.
مدیر امور بین‌الملل سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران درباره آینده بخش معدن افغانستان، اظهار کرد: باید این موضوع را در نظر داشته باشیم که تنها در اختیار داشتن ذخایر منجر به پیشرفت در بخش معدن نمی‌شود و بدون داشتن ذخیره هم می‌توان در این بخش معدن پیشرفته بود. کشوری مانند بلژیک که قطب الماس دنیا شناخته می‌شود ذخایر بسیار کمی از این ماده ارزشمند معدنی را در اختیار دارد. در نتیجه با مواد معدنی محدود نیز می‌توان بخش معدن پیشرفته‌ای داشت. حال اگر بخواهیم پیش‌بینی از آینده معدنکاری افغانستان داشته باشیم باید دید این کشور تا چه اندازه زمینه ورود سرمایه‌گذاران را مهیا می‌کند تا سرمایه و فناوری وارد بخش معدن این کشور شود.
شباهت زمین شناختی ایران و افغانستانساختار زمین‌شناسی افغانستان به علت نزدیکی با ایران و عبور کمربند آلپ - هیمالیا، شباهت فراوانی با پهنه‌های رسوبی ساختاری ایران دارد.
کارشناس اکتشافات درباره این موضوع اظهار کرد: کشور ایران روی کمربند معروف کوهزایی آلپ - هیمالیا قرار دارد که این کمربند از منطقه آلپ (غرب اروپا - فرانسه) شروع و پس از گذر از ایران وارد افغانستان شده و از منطقه هرات تا چین ادامه یافته است. در ایران نیز این کمربند دو شاخه شده و شاخه فرعی آن تا سیرجان ادامه می‌یابد و از آن با عنوان زون یا محدوده سنندج سیرجان یاد می‌شود. بخش‌های جنوب شرقی، قسمت‌هایی از غرب و جنوب افغانستان که بخشی از زون چین خورده آلپی است شباهت‌های زیادی به کمربند مزبور در ایران دارد. به عنوان مثال توده‌های نفوذی کرتاسه در البرز غربی (مونزونیت سرده)، نوار سنندج - سیرجان (گرانیت الوند) و گرانیت‌های بزمان در شمال جازموریان با نوده‌های نفوذی کرتاسه در غرب افغانستان شباهت دارد. بلوک‌های شرقی ایران در محدوده زمین‌شناسی کپه داغ از نظر ساختارهای تشکیل شباهت‌های بسیاری با افغانستان دارد.
آرمین سلسانی گفت: ایران دارای پهنه‌های رسوبی ساختاری متفاوتی است که به واسطه شرایط زمین‌شناختی مختلف تشکیل شده است، در نتیجه اگر بخواهیم مقایسه‌ای از بخش معدن ایران و افغانستان داشته باشیم باید به امتداد کمربند آلپی در کشور مراجعه کنیم. بخش‌های شرقی ایران نیز شباهت فراوانی به ساختار زمین‌شناسی موجود در افغانستان دارد و همین موضوع می‌تواند در شناسایی مناطق مستعد معدنی در افغانستان به ما کمک کند.
وی ادامه داد: دوره‌های متالوژیک (فلزایی) ایران در زمان تریاس که سبب تشکیل ذخایر مس، سرب و روی و طلا شده هم در کشور افغانستان مشاهده می‌شود. در ایران واگذاری معادن به بخش خصوصی و نبود حمایت دولت سبب شده تا توسعه چندانی را در این معادن شاهد نباشیم و به‌جز معادن بزرگ کشور ذخایر قابل‌توجهی به‌تازگی اکتشاف نشده است.
این درحالی است که در افغانستان شرکت‌های بزرگ غربی در بخش معدن حضور داشته و از فناوری‌های جدید و فناوری‌های روز دنیا به‌منظور اکتشافات استفاده می‌کنند. درحال‌حاضر شرایط بهره‌برداری در معادن ایران با معادن مشابه در افغانستان بسیار متفاوت است. اکتشافات شرکت‌های غربی درحال‌حاضر روی ذخایر معدنی افغانستان ادامه دارد. هرچند در ایران به جهت شناخت ذخایر معدنی از کشور افغانستان پیش هستیم اما در افغانستان به دلیل حضور شرکت‌های اروپایی فناوری‌های جدید در اکتشافات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سنگ آهن
