به گزارش ماين نيوز، به لطف خداوند کشور عزیزمان از این موهبت بدور نبوده و در رتبه خوبی در دنیا قرار داشته وبا تنوع مواد معدنی در حوزه کانیهای فلزی (آهن و مس) در شرایط مطلوبی قراردارد.
سه حلقه اکتشاف ،استخراج و فرآوری که رابطه تنگاتنگی باهم دارند وهر مرحله ارزش افزوده بیشتری نسبت به مرحله پیش از خود داشته از مهمترین فاکتورهای ایجاد یک معدن میباشند.
یکی از اساسی واصلی ترین مراحل برای پیدایش یک معدن اکتشاف بوده ودر صورتیکه این مرحله بخوبی انجام نگیرد ضررهای غیر قابل جبرانی را در مراحل استخراج و خصوصا فرآوری بر بهره‌بردار وارد خواهد کرد.
بطور مثال برای ایجاد یک کارخانه ۲میلیون تنی فولاد با روش کوره بلند حدود۱۰۰۰ تا۱۵۰۰ میلیارد تومان سرمایه لازم میباشد. در صورتیکه سنگ آهن با کیفیت مناسب وارد کوره نشود علاوه بر ضربه زدن به بدنه کوره یک محصول نامناسب باصرف هزینه های بالا تولید نموده ایم. که دلیل اصلی این امر عدم دقت کافی در اکتشاف صورت گرفته می باشد که مواد اولیه نامرغوبی وارد فرآیند تولید شده‌است . مثال هایی از این دست درصنعت فراوان می توان ارائه کرد.
درخبر منتشر شده در روزنامه اطلاعات روز سه شنبه ۹ آذر از قول ریاست محترم ایمیدرو با عنوان ضرورت سرمایه گذاری در حوزه اکتشاف آمده است که حوزه اکتشاف معادن هنوز به قابلیت اصلی خود نرسیده ودر این حوزه عقب‌ماندگی وجود دارد. از حدود ۱۰۰ سالی که از شناسایی معادن کشور می گذرد تاکنون تنها ۱۰۰ هزار کیلومتر مربع از معادن کشور اکتشاف شده است. همچنین ایشان با تاکید بر اینکه حوزه معدن حوزه وسیعی برای ایجاد اشتغال میباشد، به این نکته اشاره می‌کنند که در سال۲۰۱۰ در چرخه اکتشاف تا بهره برداری نهایی از معادن در کشور آمریکا برای ۲۶ میلیون نفر اشتغال ایجاد شده است. در صورت صحت این مطالب، نشان میدهد که جایگاه معدن درایجاد اشتغال بسیار موثر و مهم میباشد
مطالب فوق‌الذکر نشان میدهد که مسولین باید به فکر این بخش از معدن و توجه به پتانسیلهای لازم در این حوزه بوده و برنامه‌هایی نیز برای فعال سازی این حوزه در نظر داشته‌باشند. در این راستا توصیه می‌شود موارد ذیل مورد توجه تصمیم گیران قرار گیرد:
۱- از آنجایی که سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور متولی امر اکتشاف بوده وطی چند دهه گذشته سابقه خوبی در این زمینه داشته‌است، اما لازم است تا در این خصوص عملکردی بهتر از گذشته داشته باشد. بررسی علمی و بدور از جنجالهای سیاسی این سازمان د رگذشته با هدف رفع نواقض و افزایش کارایی این سازمان می‌تواند بعنوان یک پروژه تحقیقی و پژوهشی مورد بررسی قرار بگیرد. بدون شک چنانچه این پژوهش توسط افراد نخبه و صاحب صلاحیت صورت گیرد، نتیجه آن می‌تواند راهکاری برای بهبود فرآیندهای اکتشاف در این سازمان را ارئه نماید.
۲- سالانه تعداد زیادی فارغ التحصیل در رشته زمین شناسی از دانشگاههای مختلف و معتبر کشور با هدف یافتن شغل مناسب وارد بازار کار می‌شوند که با یک برنامه ریزی و آموزش مدون و مناسب می‌توان از تمامی آنها برای تهیه نقشه های زمین شناسی در مقیاس های مختلف استفاده نمود (در این زمینه نگارنده پیشنهاد و برنامه اجرایی مدونی دارد که قابل ارائه به مراجع ذیصلاح میباشد)
۳- فراخوان و استفاده از شرکتهای خصوصی و مجموعه های دانش بنیان که دارای تجربیات خوب و کافی در بخش اکتشاف بوده و در طی سالهای اخیر مورد بی مهری از لحاظ واگذاری پروژه بوده اند؛ میتوانند بعنوان بازوهای تخصصی مناسب؛ اعضاء موثر و پشتیبان خوبی برای اجرای برنامه‌های مدون و تخصصی اکتشاف باشند.
۴- دعوت از سرمایه گذارن خارجی و استفاده از فرصت های سرمایه گذاری خارجی باید، بگونه ای باشد که استفاده از تجربه آنها صرف توسعه اکتشاف شده و به بهانه تخصص و یا سرمایه آنها بهره برداری کامل از معادن در اختیار آنها قرار نگیرد. در این زمینه می‌توان به تجربه کشور پاکستان رجوع کرد که برای شناسایی ماده معدنی کرومیت، این کشور با یکی ازشرکت های کانادایی با سهم شراکت ۳۰ ،۷۰ وارد مشارکت شده است؛ به گونه‌ایی که در پایان عملیات اکتشاف قرار بر این شده است که ۷۰ در صد مواد معدنی استخراج شده در اختیار کشور پاکستان قرار گیرد.
۵- بدون شک ضروری ترین و مهمترین موضوع در برنامه‌های حوزه اکتشاف را ایجاد بانک اطلاعاتی مناسب، قوی و به‌روز در این حوزه باید دانست. لازم است تا متولیان امر در این زمینه حتما عنایت لازمه را داشته و توسط شرکتهای معتبری این مهم را به انجام برسانند.
امید است ذکر این موارد و توجه مسئولان به آنها بتواند باعث شروع اقدامات توسعه‌ایی در این حوزه بسیار حیاتی شود که با قطعیت می توان ادعا کرد که بخش عظیمی از آن با توان مدیران ، کارشناسان واساتید توانا و دانش محور کشورمان قابل انجام است.
علیرضا پیراسته فرد، پژوهشگر موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی
