لزوم توجه ويژه توازن در زنجيره توليد فولاد
ماين نيوز: صنايع فولاد و كارخانه هاي فولادسازي جزو صنايع مادر و از معدود صنايعي هستند كه اداره كردن و بهره برداري از ظرفيت كامل آنها بدون در نظر گرفتن نيازها و فراهم کردن امكانات و زيرساخت هاي متناسب با ظرفيت فولادسازي مستقر در يك منطقه امكان پذير نمي باشد.
جابه‌جايي كالا و مواد در هيچ صنعتي با صنعت فولاد قابل مقايسه نيست. براي توليد يك ميليون تن فولاد، بسته به نوع فرآيند توليد كه كوره بلند و كنورتور باشد يا كوره قوس الكتريك و احياي مستقيم، بين چهار تا پنج ميليون تن كالاجابه جا مي شود. در سال 2013 بيش از يك ميليارد و 600 ميليون تن فولاد خام در جهان توليد شده است كه براي اين مقدار توليد قطعا بيش از 6 ميليارد تن كالاجابه جا شده و بخش قابل توجهي از هزينه هاي توليد به حمل و نقل مواد تخصيص يافته است.
اگر تا دو دهه قبل صنايع فولاد در كشورهاي صنعتي و با هزاران كيلومتر فاصله از معادن تامين كننده سنگ آهن و مواد اوليه قابل بهره برداري بود امروزه به دليل افزايش قيمت انرژي و كرايه سنگين حمل و نقل و محدوديت ظرفيت جابه جايي مواد فله و ملاحظات زيست محيطي اين سياست مطرود و محل استقرار صنايع فولاد به سمت كشورهايي كه داراي معادن سنگ آهن، زغالسنگ، مواد اوليه و منابع انرژي كافي هستند هدايت شده است.
جمهوري اسلامي ايران از جمله كشورهايي است كه با داشتن معادن سنگ آهن و زغال سنگ و منابع سرشار گاز طبيعي بهترين شرايط را براي توسعه صنعت فولاد دارد، ولي متاسفانه برنامه ريزي مناسب و به موقع براي تكميل متوازن زنجيره توليد انجام نگرفته و به همين علت بهره برداري كامل از ظرفيت هاي منصوبه با مشكل مواجه شده است. برخي از واحدهاي فولاد سازي معطل آهن اسفنجي هستند و واحدهاي توليدآهن اسفنجي در تامين گندله سنگ آهن كه مواد اوليه آنان است درمانده اند و احتمالادر مقطعي كه اين زنجيره كامل شود كمبود كنسانتره سنگ آهن گلوگاه خواهد شد و با فرض رفع همه اين موانع، محدوديت در امكانات حمل و نقل جاده اي و ريلي، كمبود گاز در فصل سرما و كمبود برق در فصل گرما موانع بعدي توليد در بهره برداري از ظرفيت كامل خواهند بود.
بنا بر آنچه گفته شد و با توجه به ظرفيت پيش بيني شده در سند چشم انداز كه ظرفيت سالانه توليد 55 ميليون تن فولاد در افق 1404 هدف گذاري شده است مسوولان و متوليان بايد از هم اكنون به پيش نيازهاي لازم و توازن در زنجيره توليد فولاد از سنگ آهن تا فولاد خام توجه ويژه اي داشته باشند.
اگر با توجه به عقب ماندگي غير قابل جبران از برنامه و محدوديت در فاصله زماني تا افق 1404 و در نظر گرفتن واقعيات و محدوديت هاي موجود رسيدن به 55 ميليون تن را غير محتمل فرض كنيم و رسيدن به 80 درصد برنامه را دور از ذهن ندانيم بايد در بخش زيرساخت ها و توسعه معدن و شبكه حمل و نقل ريلي و جاده اي و توازن در زنجيره توليد از هم اكنون برنامه ريزي و اقدام شود.
با اين فرض براي توليد سالانه 45 ميليون تن فولاد خام سالانه حدود 50 ميليون تن آهن اسفنجي، 75 ميليون تن گندله سنگ آهن، 75 ميليون تن كنسانتره سنگ آهن بايد توليد شود و براي توليد سالانه 75 ميليون تن كنسانتره سنگ آهن بايد سالانه حداقل 150 ميليون تن سنگ آهن از معادن استخراج شود.
علاوه بر فعاليت هاي فوق الذكر كه تماما در حوزه وزارت صنعت، معدن و تجارت است، در توسعه امكانات تامين و توزيع گاز و برق نيز سرمايه گذاري و اقدامات وسيعي بايد انجام پذيرد. بديهي است مكان يابي صحيح و علمي براي توسعه صنعت فولاد، انتخاب تكنولوژي مناسب با نگاه توليد صادراتي، تعيين ظرفيت مناسب اقتصادي و به تبع آن ايجاد امكانات حمل و نقل ريلي بين معادن و كارخانه هاي فولاد سازي و توسعه امكانات بارگيري، اسكله و حمل دريايي نيز به نوبه خود نياز به توجه و برنامه ريزي به موقع دارد.
اميد است با برنامه ريزي مناسب و اقدام به موقع همه دستگاه هاي ذيربط علاوه بر رفع محدوديت هاي فعلي در زنجيره توليد فولاد، شاهد توسعه اين صنعت مادر و استراتژيك و تبديل جمهوري اسلامي ايران به يكي از قطب هاي اصلي توليد فولاد جهان در آينده اي نه چندان دور باشيم.
* بهرام سبحاني
مديرعامل شركت فولاد مباركه و رئيس انجمن توليدكنندگان فولاد
تاریخ انتشار : سه شنبه ۲۳ دی ۱۳۹۳ ساعت ۱۰:۴۱
کد مطلب: 19441
مرجع : روزنامه دنیای اقتصاد
فولاد
